Avrupa Birliği (AB) Komitesinin hazırladığı “Türkiye 2019 Raporu”nda, Türkiye’nin güç arz güvenliğinde “çok yeterli ilerleme” kaydettiği belirtildi.
Vazife müddeti ekim sonunda bitecek olan mevcut AB Komitesinin 2019 Genişleme Paketi kapsamında yayınladığı “Türkiye 2019 Raporu”nda, Türkiye’de güç arz güvenliği, yenilenebilir güç ve güç verimliliği alanlarında yeterli ilerlemeler kaydedildiği vurgulandı.
Geçen yıl yayınlanan raporda yer alan Türkiye’nin güçte “kısmen hazırlıklı” olduğu sözü bu yıl da yinelenirken, güç arz güvenliğinin artırılmasına yönelik gelişmeler övüldü ve “çok uygun bir ilerleme” kaydedildiğinin altı çizildi.
Raporda, Trans Anadolu Doğalgaz Boru Çizgisi’nin (TANAP) birinci basamağının geçen yıl haziranda, TürkAkım Doğal Gaz Boru Çizgisi projesinin deniz kısmının da geçen yıl kasımda tamamlandığı anımsatılarak, Trans Adriyatik Doğal Gaz Boru Sınırı (TAP) üzerinden TANAP’ın Avrupa’ya bağlanmasını sağlayacak ikinci kademenin da bu yıl haziranda tamamlanmasının planlandığına işaret edildi.
BOTAŞ tarafından işletilen mevcut iki yüzer LNG depolama ve gazlaştırma ünitesinin (FSRU) yanı sıra 3’üncü bir FSRU tesisinin de Ege bölgesinde geçen yıl başlatıldığı anımsatılan raporda, Tuz Gölü Doğal Gaz Yeraltı Depolama tesisinin kapasitesinin genişletilmesi çalışmalarının da sürdüğü kaydedildi.
Raporda, Türkiye’nin zarurî petrol stoklarına ait AB müktesebatının uygulanması bakımından ileri bir düzeyde bulunduğu, bu stokları hali hazırda gerekli ölçüde tayin ettiği ve ilgili yasal kararların Ocak 2018 prestijiyle yürürlüğe girdiği aktarıldı.
Elektrik şebeke sistemi uyumlu
Raporda, Türkiye’nin elektrik şebekesinin AB şebeke kodları ile uyumlu formda geliştirildiği, şebeke entegrasyonunun teşvik edildiği, verimlilik ve elektrik arz güvenliğinin artırılması için irtibat kapasitesinin güçlendirildiği belirtildi.
Enerji iç piyasasında, şeffaf, maliyet tabanlı ve ayrımcı nitelikte olmayan bir elektrik ve gaz fiyatlandırması konusundaki iyileştirmelerde birtakım ilerlemeler kaydedildiği tabir edilen raporda, EPDK’nin Toptan Güç Piyasalarında Doğruluk ve Şeffaflık Düzenlemesi (REMIT) ile uyumlu olarak Türkiye doğal gaz piyasasında şeffaflık ve rekabet yasasının uygulanması için kapasitesinin geliştirilmesi gerektiği vurgulandı.
Raporda, geçen yıl eylülde Türkiye Güç Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) bünyesinde spot doğal gaz piyasasının faaliyete geçmesi ise olumlu bir gelişme olarak değerlendirildi.
Doğu Akdeniz arama faaliyetleri
Türkiye’nin hidrokarbonlar konusunda AB mevzuatı ile uyumluluk konusunda ileri bir düzeyde olduğu fakat deniz üstü (offshore) petrol ve gaz faaliyetlerinin güvenliği ve birebir vakitte hidrokarbonların geçişine ait AB direktifi ile daha fazla uyumluluğa muhtaçlık duyulduğu savunuldu.
2018’in sonunda Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de hidrokarbon arama çalışmalarına başladığı anımsatılan raporda, Türkiye’nin Güney Kıbrıs Rum İdaresi’nin kelamda “münhasır ekonomik bölgesinde arama çalışmaları yaptığı ve bölgede kendi sondaj çalışmalarını yapacağı tehdidinde bulunduğu” sözleri yer aldı.
Raporda, yenilenebilir güç alanındaki ilerlemenin de uygun düzeyde olduğu belirtildi. Güneş, kara ve offshore rüzgar gücü üretiminde üç büyük ihalenin açıklandığı anımsatılan raporda, bu ihalelerin kâfi yatırımcı ilgisini çekemediği lakin bu ihalelerin 2019’da genişletilmesi yahut yine açıklanmasının beklendiği kaydedildi. Raporda yenilenebilir güç alanında özel teşvikler ve yerli katkı şartlarının birtakım telaşlar yarattığı zira bunun “AB ve başka memleketler arası şirketlerin ihalelere erişimini etkilediği” de savunuldu.
Enerji verimliliği mevzuatında ilerleme
Enerji verimliliği alanında ise kabul edilen mevzuatlar konusunda âlâ ilerlemelerin yaşandığı lakin asıl uygulama konusunda kısmen ilerleme gerçekleştiği tabir edildi.
2018’de Ulusal Güç Verimliliği Hareket Planının kabul edildiği anımsatılan raporda, planın AB mevzuatıyla büyük ölçüde uyumlu olmasına karşın çakışmaların önlenmesi ve kurumsal değişikliklerinin göz önünde bulundurulması için 2007 Güç Verimliliği Kanununun yine gözden geçirilmesi gerektiği kaydedildi.
Raporda, nükleer güç, nükleer güvenlik ve radyasyondan korunmada kısmen ilerleme gerçekleştirildiği ve geçen yıl bu kapsamda Nükleer Düzenleme Kurumunun kurulduğuna işaret edildi. Kelam konusu alanlardaki düzenlemelerin, Türkiye’nin birinci nükleer güç reaktörünü 2023 yılında faaliyete geçirmeyi planladığı göz önünde bulundurulduğunda AB müktesebatıyla uyumlu ek yasal düzenlemeler ile süratli bir formda desteklenmesi gerektiği yorumunda bulunuldu.