Beyrut merkezli Business Echoes’un kurucusu Basel el Hatib, Saudi Aramco’nun idare konseyi başkanlığına Güç Bakanı Halid el-Falih’in yerine Suudi Arabistan Ulusal Yatırım Fonu Lideri Yasir Osman el-Rumeyyan’ın atanmasının, şirket paylarının borsaya açılma sürecini hızlandıracağını bildirdi.
Basel el-Hatib, Saudi Aramco’nun yeni stratejileri ve körfez borsası üzerinde tesirlerine ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Suudi Arabistan’da Güç Bakanlığından başka olarak Sanayi, Hazine ve Maden Bakanlığı da oluşturulduğuna dikkati çeken el- Hatib, “El-Rumeyyan’ın Aramco’nun başına getirilmesi, elbet ki şirketin halka arz sürecini hızlandırmaya yönelik bir hareket. Böylelikle anonim şirkete dönüştürülmesi hedeflenen Aramco’nun borsa ve yatırımcılarla olan münasebeti devletten bağımsız olacak.” dedi.
El-Hatib, Saudi Aramco’nun yeni lideri el-Rumeyyan’ın 2016’dan bu yana şirketin idare konseyi üyesi olduğunu ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi
Muhammed bin Selman’a da danışmanlık yaptığını anımsatarak “El-Rumeyyan, değerli bir bankacılık geçmişine sahip. Ayrıyeten ülke siyaseti üzerinde kıymetli bir tesire sahip Ulusal Yatırım Fonu’nun Başkanlığı vazifesini de yürütüyor. Şirketin halka arz sürecini yönetecek olan el-Rumeyyan, Suudi Arabistan’da kamu ve özel daldaki birçok halka arz projesinde değerli rol oynadı.” tabirlerini kullandı.
“ARAMCO’NUN BORSAYA AÇILMASI 2030 VİZYONUNUN KIYMETLİ AYAKLARINDAN”
El-Halid, Riyad idaresinin 2030 vizyonu kapsamında ülke iktisadının petrole bağımlılığını azaltıp dalları çeşitlendirmeyi hedeflediğini belirterek, “Aramco’nun borsaya açılışı, Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın öncülüğünde başlatılan 2030 vizyonunun en değerli ayaklarından birini oluşturuyor. Riyad idaresi, petrol dışındaki bölümleri geliştirerek yabancı yatırımcılar, iş adamları ve kredi derecelendirme kuruluşlarının Suudi Arabistan iktisadına bakışını değiştirmek istiyor. Bu işin başlangıcı da Aramco paylarının yüzde yüzde 5’inin 2020 yahut 2021’de piyasalara açılacak olmasıdır.” diye konuştu.
Halka arzın Körfez piyasası üzerindeki tesiri hakkında ise el-Halid, “Aramco’nun halka arzının en değerli tesirlerinden biri de şeffaflığı artan Suudi borsasının yerelden global seviyeye taşınması olacaktır. Bu durum, yabancı yatırımcıları bekleyen Körfez pazarı için de kıymetli bir fırsat olacak. Çünkü bölgede yatırım fırsatının doğduğu dönmelerde, yabancı para rahatça körfez ülkelerine akabilecek.” dedi.
EL-RUMEYYAN PETROL SONRASI PERİYOT İÇİN KİLİT İSİM
Washington merkezli Gulf State Analytics’in kurucusu Giorgio Cafiero da şirketin halka arz sürecinde Suudi Arabistan Ulusal Yatırım Fonu’nun oynayacağı rolün kıymetine işaret ederek, “Yıllardır Güç Bakanlığı tarafından yönetilen Aramco artık bankacı ve regülatör geçmişi olan bir ismin denetimine verildi. Çünkü Güç Bakanı Halid el-Falih, 2030 vizyonu kapsamında atılan bu adımı yavaşlatmakla itham ediliyordu. Ayrıyeten el-Rumeyyan’ın büyük banka ve kuruluşlarla olan münasebeti, halka arz sürecine global boyutta ilginin artmasını sağlayacak.” diye konuştu.
El-Rumeyyan’ın misyonunun Suudi iktisadını dünyaya açmak olduğunu vurgulayan Cafiero, “Veliaht Prensin yakın müttefiki olan el-Rumeyyan, petrol sonrası periyoda hazırlanan ülke için kilit isimlerden biri. El-Rumeyyan’ın, Suudi pazarının bedelini düşüren ve yabancı yatırımcıların ülkeye gelmesini engelleyen ekonomik sorunları ne derece çözeceğini önümüzdeki süreçte gözlemleyeceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.
Saudi Aramco’nun halka arz süreci
2016’da Saudi Aramco paylarının halka arz edileceğini ilan eden Veliaht Prens Muhammed bin Selman, ülke iktisadının petrole bağımlılıktan kurtulması gerektiğini belirterek, “Aramco’yu kutsallaştırmaya gerek yok. İktisadımızı yakın vakitte tükenecek petrole bağımlı kılmamalıyız. Bırakın, Aramco yatırım şirketi olarak kalsın. Şirket paylarının borsaya açılması ekonomimize yararlı olacak. Şirketin yüzde 1’inin halka arzı bile tarihteki en büyük arz olacak. Dünya borsaları şirketin yüzde 5’ine hazır mı bilmiyorum.” tabirlerini kullanmıştı.
Muhammed bin Selman’ın açıklamalarının akabinde şeffaf olmadığı tenkitleriyle karşılaşan şirket, borsaların hazır olmadığı gerekçesiyle halka arzın 2018’de ertelendiği duyurmuştu. Bu kapsamda süreci hızlandırmak gayesiyle harekete geçen Riyad idaresi birinci olarak şirketin idare heyeti başkanlığına el-Rumeyyan’ı getirdi.
Şirketin halka arz sürecinin iki evrede gerçekleştirileceği öngörülüyor. Birinci olarak Suudi borsası Tedavül’ün payları bu yıl sonunda milletlerarası piyasalara sunulacak. Bu kapsamda Tedavül, 29 Ağustos’ta ABD dışındaki piyasalar için global sermayenin performansını ölçen Morgan Stanley Capital İnternational (MSCI) indeksine katıldı.
İkinci basamakta ise 2020 yahut 2021’de Saudi Aramco paylarının yüzde 5’i dünya borsalarına açılacak. Kelam konusu yüzde 5’lik payın piyasa kıymetinin 100 milyon dolardan fazla olacağı kestirim ediliyor.
Ulusal Yatırım Fonu, toplam 20 bankaya pay alım teklifinde bulunurken halka arz sürecini yönetmesi için de JP Morgan, Morgan Stanley ve HSBC bankalarını seçti. Fon, tıpkı vakitte Moules&Co’ya da bağımsız danışmanlık yetkisi verdi.
Saudi Aramco yetkilileri, şirket hiselerini Tokya’da borsaya sunmak istediklerini açıkladı. 2016’da şirket paylarının Londra borsasında açılması planlanmasına karşın İngiltere’de Brexit süreciyle oluşan inançsız ve istikrarsız ortamı şirket yetkililerini Londra piyasasından uzaklaştırdı. Birebir halde Hong Kong’da devam eden şovlar ve siyasi karışıklık Çin’i de seçenekler ortasından çıkardı.
Şeffaflık ismine birinci kere Fitch Ratings ve Moody’s için hesap defterlerini açan Saudi Aramco, 2018’de 111 milyar dolar, 2019’un birinci 6 ayında ise 47 milyar dolar kar elde etti.