İngiltere’de siyasi karışıklıklar devam ediyor… Theresa May’in istifası sonrası Başbakanlık koltuğuna oturan Boris Johnson geçtiğimiz günlerde Kraliçe’den 9 Eylül ile 14 Ekim ortasında parlamentonun askıya alınmasını talep etmiş Kraliçe de bu talebini onaylamıştı.
Muhalefet temsilcilerinden kimileri Johnson’un bu atağını ‘parlamentoya yapılan darbe’ olarak nitelendirmişti.
Tüm bunların akabinde Anlaşmasız Brexit seçeneğinin Avam Kamarası’na takılması sonrası 15 Ekim’de seçim teklifini meclise getiren İngiltere Başbakanı Boris Johnson, bu oylamayı da kaybetti.
Tüm bu siyasi çekişmelerin ortasında Türk vatandaşlarının da aklında “Brexit sonrası Ankara Anlaşması’nın akıbeti ne olacak? Son anda müracaatlar talihi düşürür mü? Vizelerin ret almasının sebepleri nelerdir? Müracaat sonuçlanması ne kadar sürüyor? Ankara Muahedesi için İngilizce bilmek gerekiyor mu?” üzere sorular var. Bu soruları CSS Yasal Danışmanlık Firması İdare Konseyi Lideri Avukat Ahmet Engin ve LexLegal Küresel şirketinin kurucularından Göçmen Hukuku Uzmanı Halil İbrahim Hurriyet.com.tr’den Mine Üçgün’e yanıtlandırdı.
CSS Meşru Danışmanlık Firması İdare Şurası Lideri Avukat Ahmet Engin;
“31 Ekim 2019 Perşembe’ye kadar Hard Brexit yani Anlaşmasız Brexit olup olmayacağı şimdi netleşmeyeceği için İngiltere AB üyesi sayılacak ve AB kararları geçerli olacak. Ankara Mutabakatı vizesi de AB hukuku çerçevesinde değerlendirildiğinden, 31 Ekim 2019 günü de dahil olmak üzere bu tarihe kadar müracaat yapma noktasında rastgele bir sorun kelam konusu değil.
31 Ekim’den sonra ne olacağına gelirsek, anlaşmasız Brexit formunda bir ayrılma kelam konusu olursa artık Ankara Muahedesi geçersiz sayılacak ve kimse müracaat yapamayacak. Lakin bunun yanında birkaç ihtimalden daha bahsetmek mümkün;
2020’YE KADAR TEKRAR UZATMA OLABİLİR
Bunlardan birincisi, Ankara Muahedesi vizesinin İngiltere Parlamentosu’nda yaşanan çalkalanma ve İngiltere’nin iç siyasetindeki çekişmeler sonucunda ocak 2020 sonuna kadar tekrar uzatılması kelam konusu olabilir. Bu çerçevede İngiltere’de genel bir seçim yapılma durumu mevcut. Genel seçim münasebetiyle ocak 2020 sonuna kadar tekrar uzatma kelam konusu olursa Ankara Muahedesi müracaatları da tekrar devam etmiş olacak.
Bir öbür ihtimal 31 Ekim öncesi yahut tekrar bir uzatma halinde Ocak 2020 sonu öncesi mutabakat yapılırsa AB’nin birlikten ayrılmayı düzenleyen mukavelesinin 50. Unsuru uyarınca en az 2 yıllık bir geçiş mühleti kelam konusu olacak. Bu süreç kapsamında İngiltere hala AB üyesi sayılacağından Ankara Mutabakatı müracaatları yeniden devam edebilecek.
Diğer bir mümkünlük, mutabakatlı ayrılık ve 50. Unsurun öngördüğü 2 yıllık en az mühletin mevzuata hakim uzmanların öngörüsüne nazaran 10 yıla kadar uzayabileceğine bağlı olarak, İngiltere’nin AB’den kesin ayrılacağı güne kadar Ankara Mutabakatı başvurusu yapmak mümkün olabilecektir.
Son bir varyasyon olarak ise İngiltere kamuoyu ve parlamentoda genel seçimlerin sonucunda, AB’de kalalım mı çıkalım mı diyen taraflardan hangisinin kazandığına bakılarak aslında yapılan erken seçimin 2. Bir referandum tesiri göstereceği ön görülmektedir. Aslında 2. Bir referanduma gitmek de kelam konusu. 2. Referandum sonucunda da beklenen karar olarak AB’de kalalım kararı çıkarsa, Brexit’in toptan iptali de kelam hususudur. Yani tekrar bu durumda Ankara Muahedesi müracaatları devam edebiliyor olacak.
“BİR BUÇUK – 2 AY KADAR SÜRÜYOR”
Şu basamakta İngiltere’den Türk vatandaşların yaptığı Ankara Mutabakatı müracaatları 4-6 ay üzere bir müddette sonuçlanırken, Türkiye’den den yapılan müracaatların sonucu 1 buçuk 2 ay üzere bir müddette alınmakta.
“TÜRKİYE İLE OLAN BAĞLANTILARI ZEDELEMEKTEN ÇEKİNİR DURUMDALAR”
Şu anda müracaat yapılması bahtı düşürmez. Çünkü her ne kadar Brexit hasebiyle AB’den çıkma üzere bir süreç olsa bile AB’den ayrılmayı destekleyenler dahi, mümkün bir ayrılık sonrasında İngiltere iktisadının olumsuz etkilenmemesi için AB dışındaki ülkeler ile özgür ticaret mutabakatı yapmak zorunda olduğunun şuurunda hareket etmektedir. Bu noktada İngiltere’nin AB dışında ticari partnerlere muhtaçlık duyduğu biliniyor. En başta ABD olmak üzere Hindistan, Brezilya ve Türkiye üzere gelişmekte olan ülkelerin İngiltere ile özgür ticaret muahedesi yapma ihtimali münasebetiyle İngiltere hükümeti ve Brexit destekçileri Türkiye’yle olan münasebetlerini zedeleyecek adımlar atmaktan çekinir durumdadır. Bu durumu en düzgün İngiltere Başbakanı Boris Johnson’un “Ben konutumda Türk markası beyaz eşya kullanıyorum.” demesi göstermektedir. Münasebetiyle bu bağlantıyı korumak için Türk vatandaşların aleyhine bir yaklaşım olmayacağı kanaatindeyim. Müracaat yapmak isteyenler hak kaybına uğramamak için 31 Ekim 2019’dan evvel müracaatlarını yapmalılar.
DAHA EVVEL VİZESİNİ ALANLAR 1 YILIN SONUNDA RET YİYEBİLİYOR. NEDENLERİ NELER OLABİLİR?
Ankara Muahedesi vizesinde 1 yıllık verilen vizenin akabinde yapılan uzatım başvurusu sonucunda 2 yada 3 yıllık bir vize daha verilir. Toplamda 5. Yılı dolduran bireyler süresiz oturum almaya hak kazanırken, bu süresiz oturum ile de 1 sene boyunca İngiltere’de yaşayanlar ise İngiltere vatandaşlığı alma hakkı kazanıyorlar.
İlk müracaatın olumlu olması vatandaşlığın garantilendiği manasına gelmiyor. Uzatma müracaatında başta söylediğiniz işi yapıp yapmadığınız, bu işte başarılı olup olmadığınıza bakılır. Başta Ankara Muahedesi vizesini başarılı bir halde alıp, 1 yılın sonunda reddedilenler ise, Ankara Antlaşması koşullarına uymadıkları, söyledikleri üzere bir iş kurmadıkları yahut kar elde edemedikleri üzere sebeplerle reddedilirler. Bu retlerin Brexit’le ya da siyasi durumlarla alakası yoktur.
İNGİLİZCE KURALI YOK
Ankara Mutabakatı vizesi için makul bir İngilizce düzey kaidesi aranmamakta. Elbette İngilizce biliyorsanız bunları belgelemek belgeyi güçlendirecektir. Bunun yanında tabi ki, yabancı bir ülkede iş yapacak ve çalışacak bireyler, İngilizceyi ne kadar bilirlerse hayat koşulları o kadar kolaylaşacaktır. Ama kati surette bu türlü bir kaide yoktur.
“ANKARA MUAHEDESİ İPTAL OLURSA TÜRK VATANDAŞLARI İÇİN ÖBÜR ALTERNATİFLER OLACAK”
Bu konuda Londra Türk Büyükelçiliği ve Konsolosluğu nezdindeki çalışma ataşeliği ile İngiltere göç yönetimi yetkilileri ortasında Ankara Anlaşması’nın Türk vatandaşlara sağladığı avantajların devamını sağlama manasında görüşmeler olduğu ve İngiltere’nin AB’den ayrılması sonrası her ne kadar Ankara Muahedesi iptal olacaksa da kaideleri misal olacak ve Türk girişimcilerin İngiltere’ye erişimini kolaylaştıracak özel bir Türk teşebbüsçü vizesi (çalışma ve yerleşme haklarını da kapsayacak şekilde) çalışmaları yapıldığı biliniyor. Bu çalışmalar sonuç verir ya da vermez, bunu daima birlikte göreceğiz.
Diğer bir ihtimalde, Türk vatandaşı girişimcilerin haricinde, artık AB vatandaşlarının da İngiltere’de hür dolanım haklarının olmayacağından ve serbestçe çalışamayacaklarından dolayı, bu boşluğu kapatabilmek ismine yalnızca ve yalnızca nitelikli bireylerin İngiltere’ye gelmesini sağlamak maksadıyla yeni vize kategorileri oluşturulmaktadır. Bu noktada hem İngiltere’ye beyin göçünün alt yapısını sağlamak, hem İngiltere’nin hala bir cazibe merkezi olduğunu göstermek, hem de Brexit’in tesirini insan gücü manasında azaltmak hedeflenmektedir. Böylece bu durumdan tüm dünya vatandaşları faydalanabilir duruma gelecektir.
Bu yeni açılan vize kategorilerine örnek vermek gerekirse; yeni bir Start Up vize kategorisi bunlardan biridir. Bir öteki kategori Innovator Visa (Geliştirici Vizesi), sonuncusu ise isminden sıkça bahsedilen Küresel Talent (Global Yetenek Vizesi) Visa üzere isimler altında ve yukarda bahsedilen hedefin hâsıl olması ön görülmektedir. Şayet Brexit olur ve Ankara Mutabakatı iptal olursa, Türkiye ile yapılabilecek olan hür ticaret muahedesinin bir kesimi olarak Ankara Mutabakatı Türk teşebbüsçü vizesinin oluşturulması yahut alternatif olarak yeni oluşturulan öbür vize kategorilerine de İngiltere’de çalışmak isteyen bireyler başvurma talihi elde edeceklerdir.”
LexLegal Global’den Halil İbrahim de net bir bilgi vermek için birkaç güne daha muhtaçlık olduğunu söylüyor;
“3-4 Eylül tarihlerinde İngiltere meclisinde yapılan oylamalar sonucunda İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden anlaşmasız olarak ayrılması ihtimalinin onu kapatıldı. Şimdi bir şey söylemek için erken. Onumuzdaki bir kaç gün içerisinde, bu soruya çok daha net bir yanıt verebileceğiz.
EN SIK RET SEBEPLERİNİN ARKASINDA PARA KAYNAĞI VAR
En sık karşılaştığımız ret sebeplerinin arkasında sermaye olarak gösterilecek paranın kaynağı yer almakta. Evrakları tam dahi olsa, banka hesaplarında vergilendirilmemiş para giriş- çıkışı olan şahısların müracaatlarının ret olduğunu görüyoruz. Bunun dışında gündem ile ret alan evrakların ortasında bir bağ olduğunu söylemek güç.
IT ALANINDA MÜRACAATLARIN TALİHİ DAHA YÜKSEK
İngiltere İç İsleri Bakanlığı’nın bu mevzuda da bir kıymetlendirme yapmadığını biliyor olsak da IT alanında müracaat yapanların talihinin biraz daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz.
SON ANDA MÜRACAAT YAPILMASI SÜRECİ ETKİLEMİYOR
Gündem ile mutabakatın kıymetlendirme surecinin ortasında bir bağ kurulması hukuka karşıt olduğundan, süreci etkilemediğini belirtebiliriz.
1 YILIN SONUNDA RET YEME SEBEPLERİ: KUŞKULU İŞLEMLER
Şirket banka hesabi-kişisel banka hesabında kuşkulu süreci olanlar, vergi ödemeleri konusunda sorun yasayanlar ve en genel manada kendi isini yapma heyetlerine uymayanlar için geçerli retler. 1 yılın sonunda ret alma oranları son derece düşük.”