Doç. Dr. Saygın Abdikan ve Dr. Çağlar Bayık, 6 Mart 2018 ile 6 Mayıs 2019 yıllarında Avrupa Uzay Ajansının Sentinel uydu datalarını kullanarak Antarktika’daki kar kütlesi değişimini gözlemledi.
Antarktika’nın kuzey ucunda en az 20 santimetreden başlayıp yer yer 4 metreye varan incelmeler tespit eden bilim insanları, kutuplardaki buzul ve kar kütlelerindeki erimelerin, global iklim değişiminin boyutlarını ve tesirlerini daha da şiddetlendirdiğine dikkati çekti.
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, gazetecilere yaptığı açıklamada, son 100 yılda atmosferde 2 dereceye yakın sıcaklık artışları yaşandığını, bunun sonucunda de özelikle güney ve kuzey kutbunda buzulların süratli bir halde erimesinin kelam konusu olduğunu söyledi.
Buzullardaki erimenin deniz düzeylerinin artmasına neden olduğunu vurgulayan Kutoğlu, “Deniz düzeylerinin artması demek, insanların yoğunluklu olarak yaşadığı kıyı bölgelerindeki yerleşimlerin tehdit altına girmesi demek. Memleketler arası araştırmalara nazaran 2 bin 100 yılına kadar bir modele nazaran, okyanusların 2 metre düzeyinde yükselmesi bekleniyor. 2 metre yükselme demek 100 kat denizin içeri girmesi demek. Yani birtakım eğimi düşük alanlarda denizin 1-2 kilometre içeriye girerek erozyona uğratması durumu kelam konusu olabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Kutoğlu, bu durumun Türkiye için de çok değerli olduğunu belirterek, şöyle devam etti:
“Buzul erimelerinin ülkemize de tesiri var. Gelecek 30-40 yıl içerisinde düşük yükseltili kıyı bölgelerimizde kıyı erozyonları ağır biçimde görülebilir. O yüzden insanların buzulların erimesine, karbon salınımına ve sıcaklığın artışına bir tahlil üretmesi, bunun farkında olması gerekir. Neler yapabiliriz? Pak güç kaynaklarının kullanımı, karbon salınımının azaltılması, sıcaklık artışını durduramayabilir lakin hiç değilse artış suratını düşürebilir. Bu halde hiç değilse bir ölçü kutuplardaki buzulların erimesini sonlandırabiliriz, deniz düzeyinin yükselmesini biraz azaltabiliriz.”
Sıcaklık artışına ve global ısınmaya tesir eden bir öbür faktörün de süratli kentleşme olduğunun altını çizen Kutoğlu, “Eskiden yağışlar toprakla birlikte yer altına karışırken artık kara yollarında, çatılardan, binalardan süratle buharlaşıp tekrar atmosfere salınıyor. Bu da kısır bir döngü oluşturup tekrar tekrar ısınmaya neden oluyor. Bunun tesirlerini azaltabilmek içinde klasik çatı sistemlerinin yerine bahçe üslubu düzenlenen yeşillendirilmiş çatı sistemlerine geçebiliriz.” dedi.
“Sadece bölgesel bir değişim yaşanmıyor”
Doç. Dr. Saygın Abdikan da çalışmalarında yaklaşık 20 santimetreden 4 metreye kadar değişimler gözlemlediklerini lisana getirdi.
Hızlı bir formda uyduları kullanarak bir ön tahlil yapabildiklerini anlatan Abdikan, “Bu uydular Avrupa Uzay Kurumu tarafından kullanıcılara fiyatsız sağlanıyor. Biz de bu sebepten bunu tercih ettik. Manzara değişimini bulabilmek için iki manzara kullanıyoruz. Tıpkı yeri gösterebilmeleri için imgelerden biri, başkasının üzerine kaydedilmesi gerekiyor. Daha sonra doğal ki çeşitli manzaraları irdeliyoruz, ondan sonra da değişimi gözlemleyebiliyoruz.” diye konuştu.
Abdikan, yalnızca bölgesel bir değişimin yaşanmadığını, bunun her yere tesirinin olacağına işaret ederek, “Burada karın erimesi su düzeyinin artmasına sebep olacaktır. Bu da kıyı bölgelerinin risk altında olmasına neden olacak. Yalnızca beşerler için değil, su düzeyindeki değişim, su sıcaklığının değişmesine ve oradaki hayat popülasyonun değişmesine sebep olacaktır. Bu nedenle bunun daima izlenmesi gerekmektedir.” tabirlerini kullandı.