Bu çalışmada maksat ülkede 1990 yılından bu yana dijital ortamda tutulan şahsî sıhhat datalarının AI tabanlı bir yapıya aktarılması, eksik bilgilerin bireylerden temini ve ileri uygulamalar için kullanılabilir hâle getirilmesi. Doğumdan itibaren tutulan dijital sıhhat kayıtları sisteme aktarılırken eksik olan ferdî genom bilgileri yanı sıra günümüzde mümkün olan çeşitli fizyolojik ve moleküler ölçümlerinde bireylerden istenebileceği belirtiliyor. Bilgilerin yanlışsız formda toplanmasından sonra ise AI yardımıyla tahlil edilmesi planlanıyor. Tüm bu dataların uygun formda işlenmesinin, önleyici sıhhat hizmetlerinde fark yaratması bekleniyor.
Dijital sıhhat denildiğinde pek çok insanın aklına birinci gelen sıhhatin fütüristtik boyutu oluyor. Bireylerde, doktora gitmek yerine bir robotla konuşarak tahlil bulunacak kanısı oluşabiliyor. İleride bu da olacak üzere görünüyorsa da öncelikli hedef datayı toplamak ve yanlışsız bir halde tahlil edebilmek. Bu tahlil hastalıkları oluşmadan önlemeye yardımcı olabileceğinden değer taşıyor. Bilindiği üzere pek çok hastalığı önlemek o hastalığı oluştuktan sonra tedavi etmekten daha az maliyetli. Ekonomik boyutu yanı sıra olayın sosyolojik ve ruhsal tesirleri olduğunu da unutmamak gerekiyor.
Gelecekte MR makinelerine muhtaçlık duymayabiliriz
Günümüzde dijital sıhhat alanında çalışılan mevzulara baktığımızda pek birçoklarının AI temaslı olduğu görülüyor. Gelecekte karar verilmesi gereken mevzularda daha fazla AI ile karşı karşıya kalacağımız da bir gerçek. Hatta karar verici etaplarda AI’nin doktorlarla birlikte çalışması uzun müddettir planlanıyor. Şimdi geleceğe uzanmadan bugüne odaklanırsak başlama noktası olarak bilgiyi hakikat, kullanılabilir ve inançlı bir biçimde saklayabilmek birinci adım olarak karşımıza çıkıyor. Sonraki adımda ise bilhassa ülkemiz için daha fazla araştırmaya, sıhhat bilgilerimizi sınıflandırmaya yönlenmemiz gerekebilir.
Dijital sıhhat alanında çalışan araştırmacıların son beklentisi ise sıhhat hizmetlerinin aktifliğini artırmak, görüntüleme sistemleri ve ilaçları daha güzel, şahsî ve hassas hâle getirmek. Meselâ, Harvard Tıp Fakültesi’nde Psikiyatri ve Radyoloji Profesörü olan Dr. Marek Kubicki ile yaptığım bir röportajda, Kubicki “Yapay zekâ (AI) sayesinde ileride MR makinelerine gereksinim duymayabiliriz. Zira gelecekte yapay zekânın oluşabilecek psikiyatrik bir hastalığı oluşmadan öngörebilmesi mümkün olabilecek.” açıklamasını yapmıştı.
Kubicki’nin kelam ettiği gelecek çok uzak sayılmaz lakin doktora gitmeden teşhis ve tedavi olmak için biraz daha sistemlerin düzgün çalışır ve yaygın hâle gelmesini beklememiz gerekiyor.
Serap TORUN
twitter.com/seraptırun73