FRANSA’da düzenlenen kritik tepede G-7 başkanları, Rusya ile diyaloğa değer veren lakin üyeliğe kapıları kapalı tutan bir yaklaşım sergilediler. Rusya, 2014 yılında Kırım’ı ilhak etmesi nedeniyle o dönemki ismiyle G-8’den atılmıştı. Trump, öbür üyelerin Ukrayna konusundaki hassasiyetlerini ve Moskova’nın dönüşüne temel oluşturacak adımları atmadığı istikametindeki görüşlerini bilmesine karşın mevzuyu daha Biarritz’e gelmeden gündeme taşıdı. Başkanlar evvelki akşam mevzuyu ele aldılar. Diplomatik kaynakların canlı, hararetli ve sıkıntı bir tartışma olarak nitelediği Rusya oturumundan bu ülkenin tekrar üye yapılmasına ret kararı çıktı. G-7 başkanları Rusya ile diyaloğun ve uyumun güçlendirilmesine yeşil ışık yakarken üyeliğe dönüş için şimdi çok erken olduğu görüşüne vardılar.
PUTİN’E DAVET İHTİMALİ
Buna karşın Trump’ın bu hususta yeni bir atak yapmayacağının garantisi yok. Gelecek yıl G-7’ye konut sahipliği yapacak olan Trump’ın Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’i gelecek yılki doruğa davet etme ihtimali şimdi sıfırlanmış değil. Kendisine bu istikamette bir soru yöneltilen Trump, “Bilmiyorum. Katiyen mümkün” dedi. Rusya konusu Kanada Başbakanı Justin Trudeau ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson ortasındaki görüşmede de gündemdeydi. Görüşme sonrası yapılan açıklamada, iki önderin Ukrayna’ya yönelik ihlallerine son vermediği sürece G-7’ye dahil olmaması gerektiği konusunda anlaştıkları belirtildi. Bu hususta AB de birebir çizgide.
İRAN MESAJLARI
Toplantının birinci günü sonrasında, basına, G-7 önderlerinin Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a İran’la görüşme yetkisi verdikleri bilgisi iletildi. Macron da yaptığı açıklamada, “Birlikte İran’a ne demek istediğimiz konusunda anlaştık. Herkes bir çatışmadan kaçınmak istiyor. Trump bu hususta son derece açıktı” diye konuştu.
Macron, önceliğin İran’ın nükleer silah elde etmesini engellemek ve Körfez’deki tansiyonun düşürülmesi olduğunu söyledi. Trump ise Japonya Başbakanı Shinzo Abe ile yaptığı basın toplantısında, Macron’un G-7 ismine İran’a bir ileti vermesini onaylayıp onaylamadığının sorulması üzerine, “Hayır bu mevzuyu tartışmadım. Kendi teşebbüsümüzü yapacağız fakat insanların konuşmasını engelleyemem. Şayet konuşmak istiyorlarsa konuşabilirler” tabirlerini kullandı. Bu açıklamanın akabinde kameraların karşısına geçen Macron, G-7’nin gayriresmi niteliğini hatırlatarak, “G-7 kapsamında verilmiş resmi bir yetki kelam konusu değil” diye konuştu.
BİLGİ NOTU
G-7, ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Japonya ve Kanada’dan oluşuyor. Rusya, 2014’te Kırım’ı ilhak ettiği gerekçesiyle, o periyot G-8 diye anılan bu kümeden çıkarılmıştı.
YİNE BASINA YÜKLENDİ
KENDİSİ hakkındaki olumsuz haberleri her fırsatta yalanlaması ya da eleştirmesiyle tanınan ABD Lideri Donald Trump, Biarritz’de de bu tutumunu sürdürdü. G-7’nin öteki altı üyesiyle ortasının gergin olduğu tarafındaki haberleri ‘sahte ve iğrenç’ olarak niteleyen Trump, toplumsal medya hesabından “Çok düzgün toplantılar yapıyoruz. Önderler çok güzel anlaşıyor. Ülkemiz de ekonomik olarak çok uygun iş çıkarıyor ” diye yazdı.
‘TAVSİYEYE GEREKSİNİMİ YOK’
G-7’nin en merak edilen temaslarından biri ABD Lideri Donald Trump ile ‘İngiliz Trump’ olarak isimlendirilen Boris Johnson ortasındaki görüşmeydi. Başından beri İngiltere Başbakanı Johnson hakkında olumlu tabirler kullanan Trump, G-7 bağlamındaki görüşmede de bu geleneği bozmadı. Trump, Avrupa ile ABD ortasında kendisine istikrarlı bir konum bulma uğraşı içinde olan Johnson’ın bu iş için (başbakanlık) yanlışsız isim olduğunu söyledi. Trump, İngiltere’nin AB’den ayrılması (Brexit) konusunda Johnson’a tavsiyesi olup olmadığı tarafındaki bir soruyu, “Tavsiyeye muhtaçlığı yok” diye yanıtladı. Brexit’e atıf yapan Trump, “İngiltere ayak bileklerindeki çıpadan kurtulduğunda bu ülke ile çok büyük bir ticaret mutabakatı yapacaklarını” tabir etti. Çin ile ticaret müzakerelerine de değinen ABD Lideri, Çin konusunda ‘ulusal acil durum’ ilan etme hakkı olduğunu ve şayet isterse bunu yapabileceğini vurguladı.
ZARİF’TEN BİARRİTZ’E SÜRPRİZ ZİYARET
İRAN Dışişleri Bakanı Cevad Şık, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian’ın daveti üzerine Tahran’dan Biarritz’e geldi. Le Drian’ın yanı sıra Fransa Cumhurbaşkanı Macron ile de bir ortaya gelen Şık, Alman ve İngiliz yetkilileri de bilgilendirdi. ABD’li yetkililerle rastgele bir temas olmadı. ABD Lideri Trump da Zarif’in Biarritz’e gelmesi konusunda “Yorum yok” dedi. Şık, ziyaret sonrasında, “Önümüzdeki yol güç fakat denemeye değer” sözlerini kullandı.