Küresel piyasalarda, ABD ile Çin ortasındaki ticaret savaşının kızışmasının tesiriyle negatif bir seyir izlenirken, bugün yurt içinde gerçek kesim inanç endeksi ve imalat sanayi kapasite kullanım oranı, yurt dışında ise ABD’de güçlü tüketim malı siparişleri izlenecek.
Ticaret savaşı cephesinde ABD ile Çin’den karşılıklı tarife adımları gelmeye devam ediyor. Çin’in cuma günü 75 milyar dolar bedelindeki ABD eserine, gümrük vergisini yüzde 5 ya da yüzde 10 artıracağını açıklamasının akabinde, ABD Lideri Donald Trump da toplumsal medya hesabı üzerinden “1 Ekim’den başlamak üzere Çin’den gelen ve şu anda yüzde 25 gümrük vergisi uygulanan 250 milyar dolarlık esere yüzde 30 oranında vergi uygulamaya başlayacağız. Ayrıyeten halihazırda yüzde 10 vergi uygulanan 300 milyar dolar pahasındaki Çin eseri de 1 Eylül itibariyle yüzde 15 oranında vergilendirilmeye başlanacak.” paylaşımında bulundu.
Trump ayrıyeten, ABD’li şirketlere Çin ile çalışmaya son vermeleri davetinde bulundu. Çinli yetkililer ise Trump’ın bu daveti karşısında, Amerikan şirketlerinin Çin’den çıkmasını istemediklerini, ticaret savaşının kızışmasına katiyetle karşı olduklarını, ABD’nin yanlış hareketlerini sona erdirmemesi halinde sonuçlarına katlanması gerektiğini söyledi.
Öte yandan geçen hafta piyasalarda yakından takip edilen ABD Merkez Bankası’nın (Fed) temmuz ayı toplantı tutanaklarında, yetkililerin faiz indirimi konusunda görüş ayrılığı taşıdığı görülürken, gelecek periyotta para siyasetinin nasıl şekilleneceğine dair net bir ileti verilmedi. Tutanakların akabinde gözler Fed Lideri Jerome Powell’ın cuma günü Jackson Hole’da yaptığı konuşmaya çevrilirken, Powell da gelecek periyotta faiz indirimi konusunda nasıl bir yol izleneceğine dair net bir sinyal vermeyerek, hazirandan beri kullandığı “genişlemeyi sürdürmeye uygun bir formda davranacağız” tabirini yineledi.
Analistler, Powell’ın Jackson Hole’da yaptığı konuşmanın genişleyici siyasetlere devam edileceği tarafında algılandığını, lakin bu gevşemenin ABD Lideri Donald Trump’ın istediği kadar büyüklükte olmayacağının anlaşıldığını söz etti. Trump, geçen hafta boyunca toplumsal medya hesabı üzerinden yaptığı paylaşımlarda Fed’e faiz indirimi davetlerin da bulunarak, Fed’in kısa bir mühlet içinde nakdî gevşemeyle birlikte faizleri en az 100 baz puan düşürmesi gerektiğini belirtmişti.
Jeopolitik tarafta, hafta sonu Fransa’da gerçekleştirilen ve ABD, Almanya, İngiltere, Japonya, Fransa, Kanada ve İtalya’nın yer aldığı G7 Başkanlar Doruğu’na, İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif’in sürpriz iştiraki damga vurdu. Fransız mevkidaşının daveti üzerine doruğa katılan Şık, ABD’li yetkililerle bir görüşme ya da müzakerede bulunmadı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Şık ile görüşmesi sonrasında yaptığı açıklamada, “İran ile ilgili görüşmede iki konu öne çıktı. Birincisi, hiçbir G7 ülkesi İran’ın nükleer silaha sahip olmasını istemiyor. İkincisi, G7 ülkeleri bölgenin istikrarına ve barışına bağlı, buna ziyan veren hiçbir hareket istemiyor.” dedi.
Bu ortada Rusya nükleer denizaltılarla füze denemesi gerçekleştirirken, Kuzey Kore de yeni “süper büyük” çoklu füze fırlatma sistemini test etti.
Fed para siyasetindeki belirsizlik, artan jeopolitik riskler ve ticaret savaşı kaygılarındaki tırmanma ile altının onsu 1.555,17 dolarla Nisan 2013’ten bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Dolar/yuan paritesi ise 7,1491 ile son 11 yılın en yüksek düzeyini gördü.
Bu gelişmelerle New York borsasında cuma günü Dow Jones endeksinde yüzde 2,37’lik, S&P 500 endeksinde yüzde 2,59’luk ve Nasdaq teknoloji endeksinde ise yüzde 3’lük bedel kaybı yaşandı. Dolar endeksi bugün 97,5’le son 13 günün, ABD 10 yıllık tahvil faizleri ise yüzde 1,4430 ile 3 yılı aşkın mühletin en düşük düzeyini gördü.
Avrupa tarafında da hisse piyasaları cuma günü sert düşerken, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,65, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,14, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,47 ve Almanya’da DAX 30 endeksi yüzde 1,15 geriledi. Avro/dolar paritesi ise 1,1165 ile son 12 günün en yüksek düzeyini gördü.
Asya tarafında ise kapanışa yakın Çin’de Şanghay bileşik endeksinde yüzde 1,22 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksinde yüzde 2,15 düşüş yaşanıyor.
Yurt içinde Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, cuma gününü yüzde 1,84 artışla 97.149,04 puandan tamamladı. Dolar/TL ise cuma gününü 5,7645’ten tamamlamasının akabinde bugün artan jeopolitik riskler ve ticaret savaşı kaygılarıyla 6,3370 ile yaklaşık bir yılın en yüksek düzeyini gördü. Dolar/TL saat 09.20 prestijiyle 5,82’nin üzerinden alıcı buluyor.
Analistler, global piyasalarda yatırımcı risk iştahının artan ticaret savaşı ve jeopolitik risklerle azaldığını belirterek, Avrupa tarafında da siyasi belirsizliklerin sürdüğüne işaret etti.
Bu hafta yurt içinde gerçek dal inanç endeksi, kapasite kullanım oranı, ekonomik inanç endeksi ve dış ticaret istatistiklerinin izleneceğini, yurt dışında ise ABD ve Almanya’da büyüme ile Avro Bölgesi’nde işsizlik oranı ve çekirdek enflasyon datalarının piyasaların tarafı üzerinde belirleyici olabileceğini aktaran analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksi için 95.000 puanın takviye, 98.500 düzeyinin de direnç pozisyonunda bulunduğunu kaydetti.