WASHINGTON idaresinin ağır ekonomik yaptırımları ile karşı karşıya olan İran, 2015 yılındaki nükleer mutabakatın yükümlülüklerine yönelik birinci geri adımı atıyor. İran Atom Gücü Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi, 10 gün sonra ülkesindeki zenginleştirilmiş uranyum stokunun 300 kilogramı geçeceğini belirterek mutabakattaki limitin aşılacağını açıkladı. 2015 yılında İran ile BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi (ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin) ve Almanya (P5+1) ortasında imzalanan mutabakat İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stokunu 300 kilogram ile sonlandırmıştı. Arak kentindeki Ağır Su Nükleer Tesisi’nde düzenlediği basın toplantısında konuşan Kemalvendi, “Uranyum üretimi 4 kat artırılmıştır. 300 kilogram zenginleştirilmiş uranyum için geri sayım başlamıştır. Bugünden itibaren 10 gün sonra (27 Haziran) 300 kilogramdan fazla zenginleştirilmiş uranyum üretilmiş olacaktır” dedi. Kemalvendi, nükleer mutabakatın 36’ncı hususuna nazaran, yaptırımların kaldırılmaması durumunda İran’ın muahedeyi kısmen yahut büsbütün askıya alabilme hakkına sahip olduğunu hatırlattı.
YÜZDE 20 SEVİYESİ
Uranyum zenginleştirme oranının yüzde 3.67’yi geçmesinin bir iki gün içerisinde mümkün olacağını lisana getiren Kemalvendi, “İki buçuk aya kadar pazar bulamazsak ağır su ölçüsü 130 tonu geçebilir. Bizim nükleer mutabakat kapsamında kabul ettiğimiz şey, fazla uranyumu memleketler arası pazara arz etmemizdi. Bundan bu türlü bunu askıya alabilir ve tüm ağır suyu kullanabiliriz” halinde konuştu. AP haber ajansı, Kemalvendi’nin açıklamasının İran’ın uranyum zenginleştirme oranını yüzde 20 düzeyine yükseltebileceği istikametinde bir ihtar olduğunu yazdı. Zenginleştirilmiş uranyum, reaktör yakıtı olarak ve nükleer silahların imalinde kullanılıyor. 2015 yılındaki nükleer muahedeye nazaran, İran’ın uranyum zenginleştirme oranı yüzde 3.67 ile sınırlanmıştı. İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî, 8 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, ABD’nin yaptırımlarına karşılık 60 gün içinde İran’ın nükleer mutabakattaki çıkarları korunmazsa zenginleştirilmiş uranyum düzeyini artıracaklarını duyurmuştu.
‘AZ VAKTİNİZ KALDI’
Bu ortada İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî Fransa’nın nükleer mutabakatın korunması konusunda tarihi bir rol oynama bahtı bulunduğunu lakin bunun için çok az vakit kaldığını söyledi.
‘NPT’DEN ÇEKİLİRİZ’
Öte yandan, İran Meclisi Nükleer Komitesi Lideri Mücteba Zunnur nükleer mutabakata taraf ülkelerin İran’ın istediği adımları atmaması durumunda Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’ndan (NPT) çekilmeyi gündemlerine alacaklarını söyledi. Nükleer silahların tüm dünyada imha edilmesi ve yenilerinin yasaklanmasını amaçlayan Nükleer Silahların Yasaklanması Antlaşması, Temmuz 2017’de 122 ülkenin takviyesiyle kabul edilmişti.
‘DEVRİM MUHAFIZLARI FİNANSMANA ERİŞİYOR’
AMERİKAN Wall Street Journal gazetesi, ABD’nin İran’a karşı kapsamlı ekonomik yaptırımlarına karşın İran İhtilal Muhafızları’nın kendisine finansal kaynak yaratmaya devam ettiğini yazdı. İran ordusunun Irak ve Suriye’deki değerli altyapı projelerini aldığını ve yeni kaçakçılık yollarını kullanmaya başladığını yazan WSJ, ABD’nin maksadının tersine İhtilal Muhafızları eliyle İran’ın Ortadoğu’daki kümelere yönelik takviyesinin devam ettiğini öne sürdü. ABD’li ve İranlı yetkililere dayandırılan haberde, İhtilal Muhafızları’nın Bağdat ve Basra ortasında petrol ve doğalgaz boru çizgisi döşediği hatırlatılırken, birebir vakitte İran dışına yasadışı yollarla petrol satışından da değerli gelir elde edildiği tabir edildi. Öte yandan, İran Genelkurmay Lideri Muhammed Bakıri, İran’ın Umman Körfezi’ndeki petrol tankeri ataklarını gerçekleştirdiği tezini reddederken, “İran şayet bölgede petrol ticaretini engellemek isterse bunu herkesin önünde yapmak için kâfi güce sahiptir” açıklamasında bulundu.