CONTEMPORARY İstanbul’un bu yıl 14’üncüsü yapılıyor. Lütfi Kırdar Milletlerarası Kongre ve Stant Sarayı’nda 73 sanat galerisi, 510 sanatçı 1400 yapıtıyla bu yıl fuarda olacak. Fuarın ana sponsorluğunu 13 yıldır Akbank üstleniyor. Contemporary İstanbul İdare Şurası Lideri Ali Güreli ile 12-15 Eylül tarihleri ortasında yapılacak fuarın hazırlıklarının yapıldığı son haftada konuştuk. Güreli, önümüzdeki 3 yılda yeni açılacak müzeler ve sanat-kültür merkezleriyle birlikte İstanbul’un dünyadaki en ilgi çeken 5 sanat kentinden biri olacağı görüşünde.
– Sanat piyasasında bir devir yaşanan hareketlilik kendini sakinliğe bırakmıştı. Bu yıl beklentileriniz nasıl?
Ekonomi bir bütün. Bir daralma var. Geleceği öngörememe var. Şu anda Türkiye’deki birçok şirket bütçesini değiştirmeden sene sonunu getiremiyor. Süratli gelişen koşullara da adapte olmak gerekiyor. Tüm bunlara karşın sanata yatırım yapılır ve sanat kazandırır diyoruz.
– Dünyaya da baktığımızda kurumlar için de sanat farklı bir itibar. Türkiye’de Sabancı Ailesi, Koç Ailesi, Eczacıbaşı, Arkas üzere ailelerin takviyeleri var. Kurumsal dayanakların çok daha fazla artması için ne yapılmalı?
İlk akla gelen Deutsche Bank örneği. Dünyanın sayılı koleksiyonlarından birine sahip. Türkiye’de de evvelden devlet bankaları sanat yapıtı alırdı. Merkez Bankası en son ne vakit eser aldı merak ediyorum.
– Bunlar ülkedeki sanatı güçlendiren işler oluyor…
Kesinlikle. Bakın Marakeş’ten çıkan Arka Afrika var. Londra’da da yapılıyor. Devlet destekliyor.
– Türkiye’de KDV oranı değişikliği çok konuşuldu sanatı desteklemek için, o da olmadı. Sanat yapıtlarından alınan KDV konusu da var. Bu mevzuda bir gelişme olabilecek mi?
Bu mevzuda neredeyse son evreye gelinmişti. Lakin olmadı. Yüzde 1’e inmesi sanat piyasasını canlandırır.
– Contemporary İstanbul’da ne kadarlık bir ciro oluyor? Galeriler yapıtlarının yüzde kaçını satabiliyor?
Buna karşılık vermek güç. Çok değişiyor. Son 3 yılda cirolar düştü. Ben yüzde 50’lik satışı muvaffakiyet olarak görüyorum. Bu yıl çıkışa geçecektir. Geçen yıl yüzde 50’nin altına inildi. Artması için yine çıkışa geçmesi için KDV oranı düşürülmeli. Sanatkarların, galerilerin yurtdışına açılımı desteklenmeli. KDV oranı yüzde 1’e inse satış yüzdesi de yüzde 70’i bulur.
– Contemporary İstanbul’a yurtdışından ilgi bu yıl nasıl?
23 galeri birinci defa İstanbul’a geliyor. Afrikalı, Rus, Güney Amerikalı, Avrupa’nın farklı kentlerinden birinci sefer gelen galeriler var. Azerbaycan’ın Kültür Bakanlığı’nın desteklediği bir platform da olacak. 7 sanatkarla katılıyorlar. Tiflis’ten 3 galeri geliyor. İran’dan da 3 galeri geliyor. Sofya’dan da birinci sefer bir galeri gelecek. Rusya’nın en önde gelen galerilerinden biri geliyor. Akdeniz’e sahip çıkma ismine bir fuar var Art-O-Roma. Oradan da 3 galeriyi davet ettik. Bu yıl yurtdışından 400 koleksiyoner konuğumuz var. Çok daha fazla talep oldu, karşılayamadık. 400 kişiyi ağırlama kapasitemiz vardı. Bunlar güzel şeyler, özlediğimiz yaklaşımlar lakin bunun katlanması lazım. Binlerce koleksiyoner kendisi gelmeli. Çok farklı ülkelerden gelenler var. Örneğin Zimbabve’den de müze yöneticileri geliyor. Oğuz Satıcı davet etti onları da. Çok farklı konuklar var. Galeri Takviye Programı uyguluyoruz. Geçen sene 17 galeri yararlandı. Bu yıl 11 galeri yararlandı.
ÖNÜMÜZDEKİ 3 YILDA SIÇRAMA OLACAK
– Turizmdeki hareketlilik sanat piyasasını da etkiliyor mu?
İstanbul farklı yere gidiyor. Arter açıldı, Koç Grubu’nun yeni müzesi, 2 yıl sonra İstanbul Çağdaş Galataport’taki yeni yerini alacak. Bienal bu yıl Fotoğraf, Heykel Müzesi’nde. Aralıkta Karaköy’de açılacak Fotoğraf Heykel Müzesi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi 7 müze açacak. 2 müze açıldı, yeni idare müzeler açmaya devam edecek. İslam Medeniyetleri Müzesi mayısta açılacak. AKM açılacak 2 yıl sonra ve Taksim Meydanı yapılacak. Orada Türkiye’nin en değerli heykeli olmalı diye de düşünüyoruz. Bunun için de yetkililerle görüşüyoruz. 2021 yeniden Bienal yılı olacak. Tersane projesi de bitecek. Orada da Sadberk Hanım Müzesi açılacak.
SANAT İHRAÇ ETMEYE MUHTAÇLIĞIMIZ VAR
– Türkiye’nin sanatını, sanatkarlarını yurtdışına taşıması için de etkinsiniz. TİM çatısı altında Hizmet İhracatçıları Birliği kuruldu. Nedir son gelinen nokta?
Hizmet İhracatçıları Birliği içinde 9 dal var. Sanat, kültür ve sinema imalcileri biz bir ortadayız. Bu birlikte en güçlü turizmciler, lojistikçiler. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ın almış olduğu kararlar içinde devletin destekleyeceği kesimler var. Biz yokuz bu takviyeler içinde. Biz bekliyoruz. Zira olması gerektiğine inanıyoruz. Sanat ihraç etmeye çok gereksinimi var Türkiye’nin. Sanat galerilerinin sanat fuarlarına iştirak dayanağına muhtaçlığı var. Ayrıyeten yurdışında açılacak sanat galerileri de takviye almalı. Arka Basel’e katılamayı hedeflemeli galerilerimiz. Yabancı fuarlarda Türk galerileri yer almalı. Ticaret Bakanlığı da bunu desteklemeli.
DESTEK OLMAYA DEVAM EDECEĞİZ
AKBANK İdare Şurası Lideri Suzan Sabancı Dinçer de Contemporary İstanbul’un, Türkiye’nin en vizyoner sanat etkinliklerinden biri olduğunu belirterek muvaffakiyetlerin her yıl katlanarak arttığını kaydetti. Dinçer, “Biz, Akbank olarak sürdürülebilir, ülkemizin hayallerini gerçekleştirmesini sağlayacak işleri yapmayı seviyoruz. Bu manada Contemporary İstanbul bizim için çok kıymetli zira bu kriterlerin hepsine uyuyor. Önümüzdeki devirde de şimdiye kadar olduğu üzere dayanak olmayı sürdüreceğiz” dedi.
ALİ GÜRELİ KİMDİR?
Orta Doğu Teknik Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden mezun olan Ali Güreli, 2001-2005 yılları ortasında, kurucusu olduğu Türkiye’nin birinci çağdaş sanat fuarı Arka Istanbul’un İdare Heyeti Başkanlığını yaptı. Lütfi Kırdar Memleketler arası Kongre ve Stant Sarayı’nın da kurucu ortaklarından olan Güreli, 1993-2002 tarihleri ortasında kongre merkezinin idare şurasında yer aldı. Şu anda Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD)’nin İdare Heyeti Lider Yardımcısı vazifesini sürdüren Güreli, birebir vakitte kurucusu olduğu Contemporary Istanbul’un İdare Konseyi Lideri.
SON 24 SAATTE YAŞANANLAR