Üniversiteye bağlı Turgut Özal Tıp Merkezindeki laboratuvarlarda çalışan patologların önerisi üzerine, yaklaşık 4 yıl evvel öğrenci Ferhat Toslak, ithal edilen lam yazma aygıtıyla ilgili yüksek lisans tezi hazırladı. Tez, İnönü Üniversitesi Malatya Teknopark’ta üniversite-sanayi iş birliği projesi kapsamında Ar-Ge çalışmalarıyla hayat buldu.
Üniversite, yurt dışından ortalama 180 bin liraya alınan aygıtı, Ar-Ge takviyesiyle teknoparkta özel bir firmayla iş birliği yaparak, 30 bin lirayı bulan maliyetle lazerli olarak geliştirdi.
Test çalışmalarının akabinde yakın vakitte üniversite laboratuvarında kullanılması ve akabinde seri üretime geçilmesi planlanan aygıtın, hem sıhhat kesimine hem de ülke iktisadına katkı sağlanması hedefleniyor.
“Proje döviz harcamamızı engelleyecek”
İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kızılay, yaptığı açıklamada, daha evvel lamın üzerine elmas uçlu aygıtla yazı yazıldığını, geliştirilen aygıt sayesinde bu sürecin lazerle yapıldığını söyledi.
“180 bin liraya alınan aygıtlar var. Bunların, 3-4 ayda, her seferinde aygıtın onda biri kadar sarf materyal maliyet masrafı var.” diyen Kızılay, “Maliyeti daha düşük ve çalışması dışında sarfiyatı olmayacak bir aygıtı arkadaşlarımız yaptı. Tasarımı, imali ve yazılımıyla teknoparkımızın imali olan bu proje, dışarıya döviz harcamamızı engelleyerek, ülkemize kar sağlayacak. Tıpkı süreci yapan hali hazırdaki sistemden çok daha süratli, ucuz ve maliyeti az olan bir aygıtı, ülkemizdeki patoloji laboratuvarlarına kazandırmış olacağız.” tabirlerini kullandı.
Üniversitenin patoloji laboratuvarında lam yazma aygıtlarının bulunduğunu lakin bunların mürekkep püskürtme yahut elmas uçlu yazıcılarla çalıştığını lisana getiren Kızılay, “Bu aygıt lazerle yazıyor. Aldığımız bir lam yazma aygıtının 5’te biri kadar Ar-Ge maliyetimiz oldu. Dışarıya döviz çıkmasını önleyecek bir aygıt. Ülkemizdeki patoloji laboratuvarlarında aygıtın kullanılmasının akabinde bunu ihraç etmek istiyoruz.”
“Lazerin ömrü yaklaşık 25 yıl”
Teknopark Genel Müdürü Hekim Öğretim Üyesi Adnan Fatih Kocamaz ise piyasada var olan aygıtlardan çok daha farklısını yapma maksadıyla yola çıktıklarını söyledi.
Lazer yazıcılı aygıt için 4 yıl Ar-Ge çalışması yaptıklarını lisana getiren Kocamaz, şöyle konuştu:
“Cihazın ulusal ve yerli olması bizim için değerli. Mevcut lam yazma aygıtlarını kullanabilmek için bilgisayar gerekli. Biz bilgisayarı kendi aygıtımızın içine ucuz bir maliyetle yerleştirdik. Lazerin ömrü yaklaşık 25 yıl, sayısı çok çok yüksek lam yazımına imkan sağlayabilecek. 3-4 ayda bir modül değiştirmek zorunda kalmayacağız, mürekkep üzere rastgele bir sarf materyal kullanmak zorunda kalmayacağız. Patologlar yalnızca lamı koyarak aygıtı çalıştıracak. Ortak çalıştığımız patoloji laboratuvarında 6 aylık deneme süreci başlatacağız. Patologlardan aygıt hakkında not almalarını isteyeceğiz. Daha sonra da aygıtı ulusal ve memleketler arası arenada satışa hazır hale dönüştürmeyi planlıyoruz.”
Turgut Özal Tıp Merkezi Patoloji Ana Bilim Kolunda vazifeli biyolog Mustafa Öz de lamın elle yahut aygıtlarla yazıldığını lakin kullandıkları mevcut aygıtların tamamının yurt dışından geldiğini söyledi.
Cihazın bakım ve sarf materyal masraflarının laboratuvarlara önemli mali yük getirdiğini, yerli aygıt geliştirme projesinin olumlu sonuçlandığını anlatan Öz, “Son testler de yapıldıktan sonra aygıtımız laboratuvarımızda etkin olarak kullanılacak. Lazerle lamlar yazıldığı için çok uzun saatler hiçbir sarf maliyet gerektirmeyecek bir eser elde ettik.” dedi.
Firma sahibi Kürşat Güler ise aygıtın mekanik, elektronik ve arayüz yazılımını kendilerinin yaptığına dikkati çekerek, “Medikal aygıtları büsbütün yerli yaparak, yurt dışına döviz akışını azaltmayı hedefliyoruz.” diye konuştu.
Lazerli lam yazma cihazı
Lam yazma aygıtları, çoklukla laboratuvarlarda mikroskopla numuneleri incelemek için kullanılan lamların üzerine numuneye ilişkin bilgileri yazmak için kullanılıyor.
Lamların üzerinde, numunelerin kime yahut neye ilişkin olduğu bilgisi yer alıyor.