ABD idaresinin 2 Mayıs’ta ortalarında Türkiye’nin de olduğu 8 ülkeye İran’dan petrol ithalatı muafiyetlerini uzatmama kararı sonrası bölgede tansiyon yükselmeye devam ediyor. Hafta sonu Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Füceyra limanındaki dört petrol tankerine sabotaj, evvelki gün de Suudi Arabistan’ın Katif bölgesindeki petrolü Kızıldeniz’e taşıyan iki petrol pompa istasyonuna bomba yüklü insansız hava araçlarıyla hücum sonrasında bölge diken üstünde. ABD tarafı, İran tehdidinin arttığını vurgularken, Washington’ın en kıymetli müttefiki İngiltere’den aksi tarafta bir açıklama geldi.
‘DEĞİŞİKLİK YOK’
DEAŞ aksisi Koalisyon’un Kumandanı Yardımcısı İngiliz Tümgeneral Chris Ghika, ABD Savunma Bakanlığı’ndaki basın toplantısında İran takviyeli Şii milislerin durumunda rastgele bir değişiklik görmediklerini tabir etti. Ghika, ABD idaresinin İran tehdidine yönelik açıklamaları ile aksi düştüğü hatırlatılınca, bölgedeki aktörlerin teşkil ettiği tehditlerin vakit zaman değişiklik gösterdiğini belirtti. Ghika, “Bağdat’a gelin size tehdit düzeyinin ne olduğunu anlatalım” sözünü kullandı.
ABD’Lİ SÖZCÜDEN YANIT
Koalisyon’un ABD’li Sözcüsü Albay Bill Urban ise yazılı bir açıklamayla İngiliz General Ghika’yı yalanlayarak “Koalisyon Kumandanı Yardımcısı’nın açıklamaları, ABD ve müttefiklerinin elindeki İran takviyeli güçlerin bölgedeki tehditlerine yönelik istihbaratla aksi düşüyor. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı, Doğal Kararlılık Operasyonu (DEAŞ aykırısı koalisyonu) ile uyum içinde Irak ve Suriye’de koalisyonda misyonlu askerlerin güvenlik tedbirlerini artırdı. Sonuç olarak Irak’ta Amerikan kuvvetlerine yönelik inançlı kaynaklara dayandırılan beklenen tehditleri yakından izliyoruz” dedi.
İNGİLTERE’DEN AÇIKLAMA
İngiltere Savunma Bakanlığı da İngiliz Tümgeneral Ghika’nın, “bölgedeki İran tehdidinin artmadığı” yorumuna ait açıklama yaparak “(Ghika)Yorumları, günlük askeri operasyonlara dayalıdır ve odaklandığı tek bahis da DEAŞ’ı kalıcı bir halde mağlubiyete uğratmaktır” dedi. Açıklamada, “İngiltere çok uzun müddettir İran’ın bölgedeki istikrarı bozucu faaliyetleriyle ilgili tasalarını açıkça ortaya koyuyor” değerlendirmesi yapıldı.
DİPLOMATİK PERSONEL
ABD Dışişleri Bakanlığı dün ülkenin Bağdat Büyükelçiliği ve Erbil konsolosluğundaki tüm ikinci derecedeki işçiden Irak’ı terk etmesini istedi. Büyükelçiliğin internet sitesinde yer alan açıklamada, İran ile Basra Körfezi’nde artan askeri tansiyon nedeniyle diplomatik temsilcilikte elzem ve acil vazifelerde bulunmayan tüm çalışanın ülkeyi terk etmesi talimatı verildiği belirtildi.
ALMANYA ASKIYA ALDI
Alman hükümeti de artan ABD-İran tansiyonundan dolayı Irak’taki askeri eğitim faaliyetlerini askıya aldı. Almanya Savunma Bakanlığı Sözcüsü Jens Flosdorff, ülkesinin müttefikleri ve öteki ortak ülkelerle uyum içinde olduğunu, fakat “somut tehdit bulunmadığını” vurgulayarak, güvenlik durumunun genel olarak gerginleştiğini söyledi. Almanya’nın 60’ı Bağdat’ta, 100’ü Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nde 160 uzmanı, askeri eğitim veriyor. Hollanda hükümeti de Erbil’deki askeri eğitim faaliyetlerini güvenlik nedeniyle dün askıya aldığını duyurdu.
RUSYA: TANSİYON SÜRÜYOR
Son durumla ilgili Rusya’dan da açıklama geldi. Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov, “Şu an prestijiyle tansiyonun sürdüğü izlenimine sahibiz” dedi.
BİLGİ NOTU
Trump idaresi, 8 Mayıs 2018’de, 2015’te İran’la imzalanan nükleer muahededen İran’ın balistik füze ve bölgesel faaliyetlerini de kapsayan yeni bir mutabakata varabilmek için çekildiğini açıklamıştı. Tahran’ın petrol ihracatını amaç alan yaptırımları da uygulamaya koyan ABD, 8 Nisan’da İran İhtilal Muhafızları’nı ‘yabancı terör örgütleri’ listesine almıştı. AB ise nükleer muahedenin devamından yana.
‘BOLTON’U DİNLERSEN OLACAĞI SAVAŞTIR’
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin danışmanı Hüsameddin Aşina, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’un “planları” konusunda Trump’ı uyardı.Aşina, “Donald Trump, İran ile (nükleer mutabakatın yerine) daha uygun bir muahede peşindeydin lakin bunun yerine savaşa yanlışsız gidiyor görünüyorsun” açıklaması yaptı. Bolton’u kastederek Trump’a, “Bıyığı dinlersen olacağı budur” diye seslenen Aşina, savaşa girmesi halinde Trump’ın 2020 seçimlerinde başarısız olma ihtimalini de hatırlattı.
İran Savunma Bakanı Amir Hatami’den de sert bir açıklama geldi. Yanlışımı, “Amerikan-Siyonist cephesini mağlubiyete uğratacağız. İran, her türlü tehdit ve çok talebe karşı üst seviye askeri savunma hazırlığına sahiptir” dedi.
İran Atom Gücü Kurumu, İran’ın ulusal güvenlik kurulundan gelen talimatın akabinde nükleer muahede kapsamındaki iki taahhüdün uygulanmasını resmen durdurduğunu bildirdi. Muahede kapsamında Tahran’ın 300 kg. hududuyla düşük zenginleştirilmiş uranyum üretmesine ve 130 ton civarında limitle de ağır su üretmesine müsaade veriliyordu. İsmi açıklanmayan kurum yetkilisi, bu kısıtlamaların artık olmayacağını söyledi.
PUTİN: BİZ İTFAİYE DEĞİLİZ
ABD ile İran tansiyonunu kıymetlendiren Rusya başkanı Vladimir Putin, şunları söyledi: “Açıkça tabir etmem gerekirse İran’ın da ABD’nin akabinde nükleer mutabakattan çekilmesi son emele uygun bir adım olmaz. Yanılgı olduğunu düşünüyorum. Zira yarın herkes birinci evvel ABD’nin mutabakattan çekildiğini hatırlamadan İran’ın çekilmesini konuşmaya başlayacaktır. İran’ı suçlayacaktır. Biz elbette bu süreci yakından izlemeye devam edeceğiz. Lakin Rusya’nın itfaiye takımı olmadığı da bilinmeli. Biz her an her şeyi kurtarmaya yetişemeyiz.” Nerdun HACIOĞLU