KÖRFEZ bölgesi, petrol devi Suudi Arabistan’ın en büyük rafinerisi olan Abkayk ile Khurais tesislerinin geçen cumartesi sabaha karşı havadan bombalanması ile bir defa daha diken üstüne gelirken, ABD Güç Bakanlığı’nın 2018 datalarına nazaran ABD’den sonra dünyanın en büyük petrol üreticisi olan S. Arabistan’ın petrol tedariki kapasitesi konusundaki tasalar da arttı. Dün Asya’daki birinci süreçlerde Brent petrolün varil fiyatı 11 dolardan fazla artışla 71.95 dolara fırladı. Evvelki kapanışta 60 dolardan süreç gören petrol, birinci şokun akabinde dün gün içinde 65-69 dolar aralığında dalgalı bir seyir izledi.
KÜRESEL ARZIN YÜZDE 5’İ
Amerikan Wall Street Journal gazetesinin haberine nazaran, Suudi Arabistan yetkilileri, atak sonucu kesintiye uğrayan petrol üretiminin bir kısmını tesis edebileceklerini, lakin tam kapasiteyle üretime geçmenin haftalar alabileceğini açıkladı. Yetkililer, taarruzların günlük 5.7 milyon varil üretimi kesintiye uğrattığını, global arzın yüzde 5’ine tekabül eden bu oranın da dünya petrol piyasalarını etkileyebileceğini kaydetti. Suudi ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’nun Üst Yöneticisi (CEO) Amin Nasser, üretimi tekrar tesis etmek için çalışmaların başladığını belirtti. Öte yandan şirketin uzun vakittir beklenen ve kasım ayında yapılması planlanan halka arzı da zora girdi.
ABD’DEN YEDEK STOK ADIMI
ABD Lideri Donald Trump da, kelam konusu tesislere yapılan hücumun akabinde ABD’de petrol piyasasında rastgele bir dalgalanma olmaması için ihtiyat stoklarının “ihtiyaca göre” kullanımına onay verdiğini bildirdi. Hususla ilgili bir tweet paylaşan ABD Lideri Trump, güç ile ilgili son birkaç yılda çok şey yaptıkları için net güç ihracatçısı ve dünyanın bir numaralı güç üreticisi olduklarını kaydetti. Trump, “Ortadoğu petrol ve doğalgazına muhtaçlığımız yok. Aslında orada çok az tankerimiz var, fakat müttefiklerimize yardım edeceğiz” dedi.
Öte yandan silahlı insansız hava araçlarıyla (SİHA) yapıldığı söylenen bombardımanın sorumlularının kim olduğuna dair tartışmalar da devam ediyor. Suudi hükümeti olayla ilgili şimdi İran’ı direkt sorumlu tutmadı. Fakat Suudi Arabistan öncülüğündeki Yemen Arap Koalisyonu sözcüsü Turki al-Maliki Riyad’da yaptığı açıklamada, “Tüm göstergeler her iki hücumda da kullanılan silahların İran’dan geldiği yönünde” diye konuştu.
TRUMP: SAVAŞ İSTEMİYORUM
Trump atakla ilgili Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Suudi Arabistan petrol alanı atağa uğradı. Faili bildiğimize inanmak için sebebimiz var, teyide bağlı olarak biz (hedefe) kilitliyiz ve silahlarımız dolu. Lakin (Suudi Arabistan) Krallık’tan bu atağın müsebbibinin kim olduğunu duymayı bekliyoruz” tabirlerini kullandı. Riyad’dan gelecek yanıta nazaran hangi şartlarda harekete geçeceklerine karar vereceklerini de söyledi. Daha sonra Beyaz Saray’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump, hücumların gerisinde İran’ın olduğunu “neredeyse bildiklerini” fakat daha fazla ispat görmeyi beklediklerini kaydetti ve ekledi “Bunu kimin yaptığını katiyetle bulmak istiyoruz.” İran’la savaş istemediğini söyleyen Trump, “Kimseyle savaş istemiyorum lakin buna herkesten daha hazırız” dedi. Suudi Arabistan’ı koruyacaklarına dair kelam vermediklerini de tabir eden Trump, lakin “onlara yardım edeceklerini” tabir etti.
‘SEYİR FÜZELERİ FIRLATILDI’
Suudi Arabistan öncülüğündeki Koalisyon’un savaştığı Yemen’deki Şii Husiler geçen cumartesi sabaha karşı yapılan saldırıyı üstlense de, İran ile bağları son periyotta bir epey gerilen ABD idaresi olayın ardında Tahran’ın olduğu konusunda ısrarlı. Amerikan ABC News televizyonuna konuşan ABD’li bir üst seviye yetkili, Saudi Aramco tesislerine düzenlenen taarruzları İran’ın, topraklarından ateşlediği yaklaşık bir düzine seyir füzesi ve 20’yi aşkın SİHA ile gerçekleştirdiğini ileri sürdü. Yetkili, “Husiler yapmadıkları bir şeyin sorumluluğunu üstüne alıyor” dedi.
BİLGİ NOTU
ABD Güç Enformasyon İdaresi’nin (EIA) 2018 yılı bilgilerine nazaran dünyada günde 17 milyon 914 bin varil ile en çok ABD petrol üretiyor. Bu ülkeyi günde 12 milyon 419 bin varil ile Suudi Arabistan izliyor.