Üsküdar Üniversitesi İrtibat Fakültesi Yeni Medya ve Gazetecilik Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal ve Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Deniz tarafından 516 kişinin iştiraki ile yürütülen bir çalışma, nesiller ortasında toplumsal medya kullanımındaki farklılıkları ortaya koydu.
Üsküdar Üniversitesi İrtibat Fakültesi Yeni Medya ve Gazetecilik Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, toplumsal medya çağında jenerasyonları anlamaya yönelik geliştirdikleri bir dizi ölçekten bir tanesi olan “Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği” (SMKÖ) ile yürüttükleri araştırmada 516 bireyden oluşan Baby Boomer, X, Y ve Z nesillerinin toplumsal medya kullanımlarında kendilerini orta düzeyde ehil bulduklarının ortaya çıktığını söyledi.
Kendini en uzman bulan, Y kuşağı
Kuşakların toplumsal medya kullanım düzeylerinin farklılaşmasına bakıldığında, kendini en ehil bulan jenerasyonun Y nesli olduğunu belirten Ünal, şunları söyledi: “1980-1999 yılları ortasında doğan ve ölçeğin toplamında da fark yaratan Y jenerasyonunun, Z jenerasyonuna nazaran toplumsal medyada daha çok süreklilik sağladığı ve kendilerini uzman buldukları belirlendi.Cinsiyete yönelik yapılan incelemelerde 2000 yılı ve sonrasında doğan Z neslinde farklılık bulundu. Buna nazaran, Z jenerasyonu erkekleri tıpkı jenerasyondaki bayanlara nazaran toplumsal medya kullanımında kendilerini daha uzman görüyor. Günlük toplumsal medya kullanım mühletlerine bakıldığında, günde üç saatten fazla toplumsal medya kullanan Z jenerasyonu bireyleri daha az kullananlara nazaran toplumsal medya kullanımlarında daha fazla süreklilik sağlamakta ve kendilerini ehil bulmaktadır.
Z jenerasyonu, toplumsal medya bağımlılığı riski altında
Dördüncü saatten sonra toplumsal medya kullanım düzeyleri değişiklik göstermiyor. Öteki yandan, internet bağımlılığı belirleyicilerinden birisi olarak geçirilen müddetin 4 saati geçmesi, kişinin bağımlılık açısından risk altında olduğunu göstermektedir. Araştırmada Z neslinin %21’lik kısmı günde 4 saat ve üzeri toplumsal medya kullandığını belirtiyor. Bu durum Z jenerasyonunun toplumsal medya bağımlılığı açısından risk altında olduğunu gösteriyor. Ancak kelam konusu %21’lik küme risk altında olmasına karşın toplumsal medya kullanımında süreklilik gösteriyor ve toplumsal medya yetkinlikleri giderek artıyor. Tıpkı araştırmada Z jenerasyonunun birinci sırada en çok Instagram ve YouTube uygulamalarını kullandığı ve %84’ünün görüntü ve müzik içeriklerini beğenip paylaştığı sonucuna ulaşıldı.”
Baby Boomer jenerasyonu, toplumsal medya çağına ahenk sağladı
Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, 1946-1964 yılları ortasında doğan Baby Boomer jenerasyonunun orta düzeyde toplumsal medya kullanım düzeyinde olduklarını, bu durumun onların toplumsal medya çağına orta düzeyde ayak uydurduğunu gösterdiğini kaydetti. Ünal, “Günde en çok 1-3 saat ortası toplumsal medya kullandıklarını belirten Baby Boomer jenerasyonunda %6 oranında 4-6 saat kullananlara rastlandı. Bu durum aslında toplumsal medya ağlarının nesiller ortası ortak buluşma noktası haline geldiğini gösteriyor” dedi.
Baby Boomer nesli Facebook, Y ve Z jenerasyonu Instagram kullanıyor
Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, toplumsal medya tercihlerinin de sorgulandığı araştırmada Baby Boomer neslinin neredeyse yarısı (%41) birinci sırada Facebook’u tercih ettiğini belirtirken; Z jenerasyonunda Facebook kullanımı %3 bulunduğunu söyledi. Hem Y hem de Z jenerasyonunun ise birinci sırada Instagram’ı kullandığı belirtti. Ünal, “Z jenerasyonunun YouTube kullanım oranının da yüksek olması gençlerin Facebook’tan sıkılıp fotoğraf ve görüntü paylaşımlarının ağır olduğu uygulamalara kaçtığını gösteriyor. Böylelikle toplumsal medya ağlarının Baby Boomer ile Z nesilleri için ortak buluşma noktası olması bir handikap. Ancak Baby Boomer neslinin neredeyse yarısının toplumsal medyada bilhassa de Facebook’ta görüntü ve müzik içeriklerini beğendiğini belirtmesi Z jenerasyonu ile ortak ilgi alanı yaratmaktadır. Bu durum kelam konusu iki neslin vakitle ortak toplumsal medya uygulamalarında daha çok bulunabileceğini göstermektedir” dedi.
Baby Boomer, aktüel haber ve politik içerikleri beğeniyor
Baby Boomer jenerasyonunun toplumsal medyada en çok beğendiği içeriklerin başında aktüel haberlerin yer aldığını belirten Ünal, “Sosyal medyada yeni haberleri beğenme oranı Baby Boomer jenerasyonunda %50’nin üzerinde olup tıpkı halde X jenerasyonunda ve Y jenerasyonunda da %50’yi geçmektedir. Z jenerasyonunda ise bu oran %22’dir. Yeni haber takip oranı Z jenerasyonunda düşük olmasına karşın spor içeriklerini beğenme oranı %50’ye yakın bulunmuştur. Spor içeriklerini beğendiğini belirten Baby Boomer jenerasyonunun oranı %20’dir. Bu sonuçlar tekrar Z jenerasyonu ile ortak ilgi alanı yakalayan bir Baby Boomer kitlesi olduğunu gösteriyor” dedi. Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, “Son olarak ilgi çeken öbür bir sonuç ise, Baby Boomer jenerasyonu toplumsal medyadaki politik içerikleri %40 oranında beğenirken, Z jenerasyonunda bu oranın %3,7 bulunması oldu. Z neslinin toplumsal medyada siyasete dair içeriklerle ilgilenmedikleri ortaya çıktı” dedi.
Sosyal medyada geçirilen müddet de farklı
“Orta yaş olarak 1965-1979 yılları ortasında doğan X jenerasyonu ve daha büyük yaştaki Baby Boomer neslini ele alırsak, teknolojiyle doğmayan lakin sonradan ayak uyduran bir kesitten bahsediyoruz” diyen Dr. Öğretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, “Araştırmada toplumsal medya kullanımlarının orta düzeyde bulunması da bu nesillerin ayak uydurduğunu gösteriyor. Toplumsal medya kullanımlarında Y ve Z jenerasyonlarında olduğu üzere kendini ehil hissetme durumu besbelli değil. X ve Baby Boomer nesline yönelik elde edilen araştırma sonuçlarına nazaran, günlük toplumsal medya kullanım müddetleri birbirine yakındır. Her iki nesil da toplumsal medyayı günde 1-3 saat kullanıyor. Yeniden iki nesil için günde 4-6 saat kullandığını belirtenler %6 ile %10 ortasında. Tıpkı oranlarda günde 7 saatten fazla toplumsal medyada vakit geçiren Y ve Z jenerasyonuna rastlanırken X ve Baby Boomer jenerasyonunda 6 saatten fazla vakit geçirene rastlanmadı” dedi.
Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Deniz ise “Öncelikle jenerasyonlara yönelik olarak başladığımız bu çalışmada ulaşabileceğimiz tüm jenerasyonlara ilişkin paha ve davranışları bir potada eritebileceğimiz, bir ortaya toplayabileceğimiz bir ölçek oluşturmak maksadıyla yola çıktık. Lakin hem toplumsal medya kullanımına yönelik davranışların, hem iş hayatı, aile hayatı, arkadaşlık ilgileri ile bağlı bedellerin yaptığımız geliştirme çalışmaları sonucunda tek bir ölçek olarak ortaya çıkması mümkün olmadı. Lakin çalışmalarımızı sürdürdükçe elimizdeki husus havuzundan farklı yapılardaki hususları sınıflayarak yaptığımız ölçek geliştirme çalışmaları sonucunda, üç bağımsız ölçeği ortaya çıkarmayı başardık. Bu ölçekleri Toplumsal Medya Kullanımı Ölçeği, Çalışma Hayatı Ölçeği ve Farklılıkları Kabul Ölçeği olarak isimlendirdik. Her bir ölçeğin alt ölçeklerinin olması da ortaya çıkan bu yapıları daha farklı bileşenlerle ele almamızı sağladı” dedi.
Sosyal Medya Kullanımı Ölçeği
İlk dört unsur süreklilik, başka dört unsur ise yetkinlik boyutunu ölçüyor, her bir hususa 1 ile 5 ortasında paha veriniz. Ölçeğin toplamından 8 ile 40 ortasında puan alınabiliyor. Yüksek puan toplumsal medya kullanım düzeyinizin yüksek olduğunu gösteriyor.
(1: Bana hiç uygun değil, 2: Bana az uygun, 3: Bana orta düzeyde uygun, 4: Bana çok uygun, 5: Bana büsbütün uygun)
1. Akıllı telefonumdan uzak kaldığımda kendimi eksik, huzursuz hissederim.
2. Uyumadan evvel ve uyandıktan çabucak sonra kesinlikle toplumsal medya hesaplarımı denetim ederim.
3. Taşınabilir cihazlarımla (tablet, telefon vs.) devamlı çevrimiçi/aktif bulunurum.
4. Bir şey okuyup çalışırken toplumsal medya ilişkimi da kesmem.
5. Toplumsal medya ve internet kullanarak her işimi yapabilirim.
6. Günlük tüm etkinliklerimi (konuşma, oyun, banka alışveriş vb.) toplumsal medya üzerinden yönetebilirim.
7. Ömrümün her alanında toplumsal medyayı etkin kullanırım.
8. Tıpkı anda hem tablet, akıllı telefon vb. kullanıp hem de öteki işlerimi yapabilirim.