Ortadoğu’da tansiyonu yükselten ABD-İran tansiyonunda milletlerarası pazarlık işaretleri gelmeye başladı. ABD Lideri Donald Trump’ın İran’a ulaştırılmak üzere İsviçreli yetkililere verdiği telefon numarasının İran tarafından kabul edildiği tez edildi. İsrail merkezli Haaretz gazetesinin aktardığına nazaran, Trump’ın ‘İran beni arasın’ kelamlarıyla İsviçreli yetkililere ilettiği numara beklentilerin tersine İranlı yetkililer tarafından teslim alındı. Trump’tan telefon numarasını aldıktan sonra ABD basınına konuşan İsviçreli diplomatlar, telefon numarasının yalnızca ‘talep edilmesi durumunda’ İranlı yetkililere verileceğini söylemişti. Son süreçte İran’a yönelik sert açıklamalar yapan Trump ise “Eminim ki, İran yakında (bizimle) konuşmak isteyecek” tabirini kullandı.
APAR TOPAR WASHINGTON’A
ABD-İran krizinde pazarlık sinyalleri veren ikinci gelişme ise İsviçre Cumhurbaşkanı Ueli Maurer’in dün apar topar Washington’a gitmesi oldu. İsviçre basını, Mayıs 1980’den beri İran’ın başşehri Tahran’da ABD’nin çıkarlarını temsil eden İsviçre’nin Cumhurbaşkanı Maurer’in Trump ile görüşmesinde ‘aracı’ rolünü oynamasının mümkün olduğunu yazdı. Görüşmenin akabinde Beyaz Saray Sözcüsü Judd Deere tarafından yapılan açıklamada, “Görüşmede Lider Trump, Ortadoğu ve Venezuela’daki krizleri masaya yatırdı. Trump, memleketler arası arabuluculuk ve ABD ismine diplomatik ilgileri yürüttüğü için İsviçre Cumhurbaşkanı Ueli Maurer’e şükranlarını sundu” tabirleri yer aldı. Maurer’i karşılarken gazetecilerin sorusu üzerine Trump İran’la savaş istemediğini söz etti. Amerikan New York gazetesi de Trump’ın Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan’a emsal tarafta yorum yaptığını yazdı.
Krizdeki üçüncü gelişme ise Almanya cephesinden gelen müzakere teklifi oldu. Alman Bild gazetesine konuşan Münih Güvenlik Konferansı Lideri Wolfgang Ischinger, Basra Körfezi’nde binlerce ABD askerinin katılacağı bir çatışma ihtimalinin Beyaz Saray ve ABD Kongresi’ndeki birçok kişi tarafından istenmediğini söyleyerek, İran konusunda memleketler arası bir barış teşebbüsü oluşturulması gerektiğini söyledi. Ischinger, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin Almanya, Fransa, İngiltere, Çin ve Rusya üzere ülkelerden gelecek bir görüşme teklifini geri çevirmeyi iki kere düşüneceğini argüman etti. Öte yandan, dünkü Japonya ziyareti esnasında İran ile ABD ortasında görüşme ihtimali olmadığını söyleyen İran Dışişleri Bakanı Cevad Şık nükleer muahedeye bağlı kaldıklarını fakat ülkesinin ulusal güvenliğine yönelik her türlü tehdide karşılık vereceklerini belirtti. Şık, ülkesinin ABD’nin nükleer muahededen çekilmesinden sonra bile ‘çok ihtiyatlı’ bir duruş sergilediğini söyledi.
ABD’DE İRAN ÇATLAĞI
New York Times (NYT) gazetesi, İran konusunda ABD idaresi içinde derin çatlaklar bulunduğunu yazdı. Habere nazaran, idare ve ABD Kongresi içindeki birçok isim İran’a yönelik bölgede artırılan güvenlik tedbirlerinin abartılı olduğunu düşünüyor. ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin bir toplantıda Beyaz Saray idaresini, İran hakkındaki istihbaratları paylaşmamak ve şeffaf bir tavır sergilememekle itham etti. Habere nazaran, Beyaz Saray’ın İran’a yönelik güvenlik tedbirlerini son günlerde inanılmaz biçimde artırmasının nedeni Basra Körfezi’nde küçük teknelerin üzerinde çekilen İran’a ilişkin füze imajları.
BİLGİ NOTU
İran’da 1979 yılındaki İslam Devrimi’nin akabinde İranlı bir küme öğrencinin ABD’nin Tahran Büyükelçiliği’ndeki çalışanları esir almasından bu yana ABD’nin ülkedeki çıkarları İsviçre Büyükelçiliği tarafından temsil ediliyor. O devirden beri İran ya da ABD resmi olarak bağlantıya geçmek istediğinde bu İsviçre’nin diplomatik kanalları üzerinden sağlanıyor. İsviçre, ‘tarafsız dış politika’ unsuruyla dünyadaki kriz halindeki birçok ülkede diplomatik temsil hizmeti veriyor.
SUUDİ İDARESİ İRAN’I SUÇLAYIP YEMEN’İ VURDU
Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı Halid bin Selman, salı günü ülkedeki iki petrol pompa istasyonuna yönelik insansız hava araçlarıyla gerçekleştirilen bombalı akının gerisinde İran’ın bulunduğunu tez etti. Twitter hasabından açıklama yapan Selman, “Tahran’daki rejimin talimatıyla, Husiler tarafından gerçekleştirilen terörist aksiyonlar, süregelen siyasi eforları zorlaştırıyor” sözünü kullandı. Salı günü, Suudi Arabistan’ın doğusundaki petrolü Kızıldeniz’e taşıyan Duvadmi ve Afif kentlerindeki iki petrol pompa istasyonuna taarruz gerçekleşmiş, saldırıyı Yemen’deki İran takviyeli Husi isyancılar üstlenmişti.
Suudi Arabistan Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Adil el Cubeyr ise “Husiler, İran İhtilal Muhafızları’nın ayrılmaz bir modülü, onun buyruğuyla hareket ediyor. Aslında Husiler de pompa istasyonunu maksat aldığını onayladı” sözlerini kullandı. Öte yandan, Suudi Arabistan savaş uçakları Yemen’in Sana kentinde Husi isyancılara yönelik çok sayıda hava saldırısı düzenledi. AP’nin haberine nazaran, hava atakları nedeniyle 4’ü çocuk 6 sivil hayatını kaybetti. Suudi savaş uçakları son aylarda Sana’ya yönelik hava akınlarını durdurmuştu.