Koalisyon sözcüsü Turki el-Maliki, Suudi Arabistan’ın Al Arabiya televizyonunun canlı yayınladığı basın toplantısında, “Soruşturmadan elde edilen birinci bilgiler, Bekik ve Haris’e (Saudi Aramco’ya ilişkin tesislerin bulunduğu yerler) düzenlenen ataklarda kullanılan silahların İran’a ilişkin olduğuna, hücumların Yemen topraklarının dışından yapıldığına işaret ediyor.” dedi.
Maliki, atağın nereden gerçekleştirildiğinin öğrenilmesi için soruşturmanın devam ettiğini belirtti.
Öte yandan, Suudi Arabistan Şura Meclisi, dost ve kardeş ülkelerden, Saudi Aramco ataklarının ardında yer alan örgütlerin, ülkelerin ve destekçilerinin yargılanması için ortak efor harcamalarını istedi.
TRUMP’TAN SON AÇIKLAMA: İNCELEMELER DEVAM EDİYOR
ABD Lideri Donald Trump, Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’ya ilişkin tesislere düzenlenen atağın ardında İran’ın olduğuna inandığını lakin kesin sonuca varmak için araştırmaların sürdüğünü açıkladı.
Trump, Bahreyn Veliaht Prensi Selman bin Hamed Al Halife ile görüşmesi öncesi Oval Ofis’te gazetecilere açıklamalara bulundu.
Aramco’ya ilişkin tesislere düzenlenen atağın gerisinde İran’ın olup olmadığına yönelik soru üzerine Trump, “Öyle görünüyor. Tam olarak ne olduğunu öğrendiğimizde size söyleyeceğiz, şu anda incelemeler devam ediyor.” dedi.
Trump ayrıyeten şu anda İran Cumhurbaşkanı Hasan Manevî ile planlanmış bir toplantı olmadığını kaydetti.
“ABD SAVAŞA HAZIR”
İran ile savaş istemediğini lakin ülkesinin savaş uçakları, füzeler üzere en güzel silah sistemlerine sahip olduğunu belirten Trump, “ABD, savaşa tarihte hiçbir ülkenin olmadığı kadar hazır.” tabirini kullandı.
Trump, İran ile tüm diplomasi yollarının tükenip tükenmediğine ait soruya, “Hayır, diplomasi asla tükenmez. Ne olacağını asla bilemezsiniz. Bir mutabakat yapmak istediklerini biliyorum. Bir noktada bu işe yarayacaktır.” halinde karşılık verdi.
ABD DIŞİŞLERİ BAKANI SUUDİ ARABİSTAN’A GİDECEK
Suudi Arabistan’a rastgele bir kelam verip vermediği sorulan Trump, “Hayır, Suudilere bu türlü bir kelam vermedim. Suudilerle oturup, kimi şeylere karar vermeliyiz.” dedi.
Trump, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve öbür üstü seviye yetkililerin yakın vakitte Suudi Arabistan’a gideceğini belirterek Bahreyn Veliaht Prensi Selman ile de Aramco saldırısını ve İran konusunu görüşeceklerini aktardı.
RİYAD’DAN SON HAMLE
Suudi Arabistan, ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’ya ilişkin tesislere yönelik taarruzlara ait soruşturmaya katılması için milletlerarası uzmanları çağıracağını açıkladı.
Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, “Suudi Arabistan’da dünya pazarlarına petrol tedarik eden tesisler cumartesi günü daha evvel eşi görülmemiş bir sabotaj saldırısına maruz kaldı. Bu da Saudi Aramco şirketinin üretiminin yaklaşık yüzde 50’sinin durmasına yol açtı.” sözlerine yer verildi.
İlk belirlemelere nazaran taarruzda İran silahlarının kullanıldığı kaydedilen açıklamada, taarruzların kaynağına ait araştırmanın devam ettiği aktarıldı.
Açıklamada, Suudi Arabistan’ın memleketler arası güvenlik ve barışı tehdit eden bu büyük hareketi kınadığı belirtildi.
Saldırının amacının birinci derecede global güç kaynakları olduğu vurgulanan açıklamada, hareketin ayrıyeten, daha evvel İran silahları kullanılarak Saudi Aramco şirketine ilişkin petrol pompa istasyonunun maruz kaldığı atakların devamı niteliğinde olduğu belirtildi.
Riyad idaresinin, bu aksiyonu kınayan tüm bölgesel ve milletlerarası tarafları takdir ettiği kaydedilerek, milletlerarası toplum, “saldırının gerisinde yer alanların kınanması sorumluluğunu üstlenmeye” ve “küresel iktisadın bel kemiğine ziyan veren bu barbarca hücumlara açıkça karşı çıkmaya” çağrıldı.
Konuya ait gerçekleri araştırma ve soruşturmaya katılması için Birleşmiş Milletler ve milletlerarası uzmanların davet edileceği bildirilen açıklamada, bu soruşturmaların sonucunda Suudi Arabistan’ın güvenlik ve istikrarını sağlayacak tüm tedbirleri alacağı aktarıldı.
Ayrıca, Suudi Arabistan’ın topraklarını müdafaa edebilecek ve bu tıp taarruzlara karşılık verebilecek güce sahip olduğuna işaret edildi.
ABD BİLGİLENDİRDİ İDDİASI
ABD yetkililerinin, Suudi Arabistan’ı, petrol şirketi Aramco’ya yönelik taarruzlarda füzelerin İran topraklarından fırlatıldığı, silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) İran’dan havalandığı konusunda bilgilendirdiği argüman edildi.
ABD basınının Amerikalı yetkililere dayandırdığı haberlerde, ABD istihbaratının, hafta sonu Suudi Arabistan petrol şirketi Aramco’nun tesislerine yönelik taarruzların İran topraklarından fırlatılan füzelerle gerçekleştirildiğini tespit ettiği ve bu hususta Riyad’ı bilgilendirdiği ileri sürüldü.
ABD’li yetkililer, iki petrol tesisine yönelik saldırın da seyir füzelerinin yanı sıra yeniden İran topraklarından havalanan SİHA’larla gerçekleştirildiğini tez etti.
Diğer taraftan Suud makamlarının ise bu atakların İran topraklarından yapıldığı konusunda şimdi kesin sonuca varamadıklarına dikkat çekildi.
Ayrıca, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun, Irak idaresini de bu bahiste bilgilendirdiği öne sürüldü.
“SALDIRIYA KARŞILIK VERMEK ÜZERE…”
ABD Savunma Bakanı Mark Esper de taarruza karşılık vermek üzere ortak ülkelerle çalıştıklarını açıkladı.
Esper, Twitter hesabından, “Bu hafta sonu, Suudi Arabistan petrol tesislerine yönelik atağa ait Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selam ve Irak Savunma Bakanı (Necah) el-Şamari ile görüştüm.” paylaşımında bulundu.
Beyaz Saray’da Pentagon yetkilileri ile ABD Lideri Donald Trump’a akın konusunda bilgi verdiklerini belirten Esper, “ABD ordusu ve kurumlar ortası grubumuz, bu eşsiz hücuma karşılık vermek ve İran’ın altını oyduğu kurallara dayalı milletlerarası sistemi savunmak üzere ortaklarımızla çalışıyor.” tabirini kullandı.
ÇİN’DEN İTİDAL ÇAĞRISI
Çin Dışişleri Bakanlığı hücumun ardında İran olduğu tezlerini “sorumsuzca” olarak nitelendirerek, taraflara itidal daveti yaptı.
Bakanlık Sözcüsü Hua Çunying, başşehir Pekin’de düzenlediği olağan basın toplantısında, ABD’nin Suudi Arabistan’daki petrol tesislerine yapılan atağın ardında İran olduğu savlarını “sorumsuzca” olarak nitelendirdi.
“Sonuçlanan kesin bir soruşturma olmadan kimin sorumlu olması gerektiği konusunda karar vermek, pek sorumluca olmayabilir.” diyen Hua, bölgede çatışmayı ağırlaştıracak yahut genişletecek rastgele bir usule karşı olduklarını söyledi.
Hua, ayrıyeten “İlgili tarafları bölgesel tansiyonu tırmandıracak hareketlerden kaçınmaya çağırıyoruz. İlgili tarafların soğukkanlılığı sürdürmesini, Orta Doğu’nun barış ve istikrarını birlikte muhafazasını umuyoruz.” diye konuştu.
TRUMP ÜSTÜ KAPALI SUÇLADI
ABD Lideri Donald Trump, İran’ı gaye alarak bu ülkeyi üstü kapalı suçladı.
Lider Trump, resmi Twitter hesabından yaptığı açıklamada, İran’ın Aramco hücumunda rastgele bir rolü olmadığını savunmasına reaksiyon gösterdi.
İran’ın ABD’ye ilişkin bir İHA’yı düşürdüğünde de bu İHA’nın kendi hava alanında olduğunu argüman ettiğini anımsatan Trump, “Bu açıklamaya, bunun çok büyük bir palavra olduğunu bile bile güçlü formda sarıldılar. Artık de Suudi Arabistan’daki taarruzda kendilerinin bir şey yapmadığını söylüyorlar. Göreceğiz.” tabirini kullandı.
“ORTA DOĞU’NUN PETROLÜNE MUHTAÇLIĞIMIZ YOK”
Başkan Trump, Aramco’ya yönelik atağın akabinde petrol fiyatlarındaki artışa yönelik de yorumlarda bulundu.
Kendisi sayesinde son yıllarda güç bölümünde büyük ilerlemeler kaydedildiğini vurgulayan Trump, “Biz artık bir güç ihracatçısı değiliz, dünyanın bir numaralı güç üreticisiyiz. Orta Doğu petrolüne ve gazına gereksinimimiz yok ve orada çok az tankerimiz var. Tekrar de müttefiklerimize yardım edeceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.
RUSYA: BÜYÜK TELAŞ DUYUYORUZ
Rusya’nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilsici Vassily Nebenzia gazetecilere yaptığı açıklamada, Suudi Arabistan’ın Saudi Aramco tesislerine düzenlenen atakla ilgili değerlendirmede bulundu.
Nebenzia, ABD’nin atağın gerisinde İran olduğu tezlerine ait, “Sonuca çabucak atlamayalım, çelişkili açıklamalar var. Ensarullah sorumluluk üstlendi. ABD, ‘sorumlu İran diyor’. Elimizde net bir tablo yok.” dedi.
ABD Lideri Donald Trump’ın “Teyide bağlı olarak gayeye kilitliyiz ve silahlarımız dolu.” açıklamasının sorulması üzerine Nebenzia, “Bu tıp olayların daha büyük çatışmalara yol açacağından büyük telaş duyuyoruz. Körfez’de ve etrafında gereğince sorun var ve büyük bir çatışma katiyetle felaketle sonuçlanır.” cevabını verdi.
BM: BÖLGESEL BİR FELAKETE SÜRÜKLEYEBİLİR
Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths, akınlara ait, “Bu cins bir aksiyon Yemen’i denetim altına alınması güç bölgesel bir felakete sürükleyebilir.” dedi.
BM Güvenlik Kurulunu Yemen’deki gelişmelere ait bilgilendiren Griffiths, Saudi Aramco tesislerine düzenlenen taarruzlarla ilgili açıklamada bulundu.
Atakların bölgenin ötesinde de sonuçları olacağı ihtarından bulunan Griffiths, “Bu çeşit bir aksiyon Yemen’i denetim altına alınması sıkıntı bölgesel bir felakete sürükleyebilir.” tabirini kullandı.
Yemen’in barıştan her geçen gün daha da uzaklaştığını belirten Griffiths, savaş devam ettiği sürece bölgesel istikrara tehdidin de artacağını kaydetti.
ABD’DEN “KANITLAR İRAN’I GÖSTERİYOR” İDDİASI
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Kelly Craft ise Aramco petrol tesislerine atağın “son derece rahatsız edici” olduğunu belirterek bu akınları kınadı ve ABD’nin Suudi Arabistan’ın yanında olduğunu söyledi.
Craft, “kanıtların, dünyanın güç arzına direkt yapılan bu taarruzun gerisinde İran’ın olduğunu gösterdiğini” savundu.
ABD PİYASALARINA ETKİSİ
ABD pay senedi piyasaları, Saudi Aramco’nun global petrol tedarikinin yarısını oluşturan Aramco tesislerine yapılan drone saldırısı sonrası güne karışık başladı.
ABD kelam konusu taarruzdan İran’ın sorumlu olduğunu öne sürerken, İran idaresi tezleri reddetti. The Wall Street Journal’da yer alan haberde de kelam konusu taarruzun ayrıyeten Saudi Aramco’nun uzun müddettir beklenen halka arzının ertelenmesine sebep olabileceği belirtildi.
Diğer gelişmeler kapsamında General Motorsun 49 binden fazla personeli, kontrat uyuşmazlığı sebebiyle greve gittiğini duyurdu.
Gelişmelerin akabinde ABD piyasalarında;
– Dow Jones yüzde 0.27
– Nasdaq yüzde 0.75
– S&P 500 yüzde 0.37 düştü.
Bunun yanında dolar karşısında euro yüzde 0.49 düşüşle 1.10219 dolara, sterlin de yüzde 0.38 düşüşle 1.24523 dolara geriledi.
AVRUPA BORSALARI DÜŞTÜ
Avrupa borsaları günü düşüşle kapattı.
Avrupa borsaları Suudi Arabistan’daki iki petrol tesisine yapılan hücumun akabinde artan jeopolitik tansiyonun tesiriyle günü düşüşle tamamladı.
Kapanışta, gösterge endeksi Stoxx Europe 600 yüzde 0,58 azalarak 389,53 puandan kapandı.
Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,94 azalarak 5.602,23 puana, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi ise yüzde 0,96 kıymet kaybederek 21.964,24 puana geriledi.
Almanya’da DAX 30 endeksi yüzde 0,71 düşüşle 12,380,31 düzeyinde kapandı.
İngiltere’de FTSE 100 endeksi günü yüzde 0,63’lük düşüşle 7.321,41 düzeyinden tamamladı.
Avro/Dolar paritesi ise (TSİ) 22.00 prestijiyle yüzde 0,60’lık yükselişle 1,1009 düzeylerinde süreç gördü.
Öte yandan Brent petrolün varil fiyatı 22.00 sıralarında yüzde 15’e yakın artışla 69 dolar civarında bulunuyor.
SAUDİ ARAMCO PETROL TESİSLERİNE TAARRUZ
Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’ya ilişkin 2 tesiste, cumartesi günü mahallî saatle 04.00’te SİHA’larla düzenlenen akınların akabinde yangın çıkmıştı.
Olayda ölen ya da yaralanan olmazken hücumla ilgili rastgele bir taraf suçlanmamıştı. Husiler ise yaptıkları yazılı açıklamayla hücumun sorumluluğunu üstlenmişti.
Yemen’deki İran dayanaklı Husiler, son vakitlerde çoklukla Suudi Arabistan hava savunma sistemi tarafından etkisiz hale getirilen orta ve uzun menzilli balistik füzelerin yanı sıra SİHA’larla ülkenin birtakım bölgelerini gaye alıyor.
SON 24 SAATTE YAŞANANLAR