Türkiye Varlık Fonu (TVF) Müdürü Zafer Sönmez, “Türkiye için stratejik değeri olan İstanbul Finans Merkezi projesine, yalnızca emlak tarafında değil, mevzuat ve regülasyonların oluşturulması ve ekosistemin kurulması manasında da hareket kazandırmak istiyoruz. İstanbul’un jeopolitik ve finansal ehemmiyetini tekrardan küresel arenada göstermemiz gerek.” dedi.
Sönmez, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede yaklaşık bir yıl evvel TVF’nin yeni idaresinin misyonu devraldığını anımsatarak, bu süreçte temel iki kıymetli iş yaptıklarını belirtti.
İlk olarak Türkiye Varlık Fonu’nun ne olup olmadığını belirlemelerinin akabinde TVF’nin yetki dokümanı ve strateji dokümanını hazırladıklarını anlatan Sönmez, temelinde bunun 5 katı üstte ve 3 katı aşağıda olacak formda 8 katlı bir bina üzere düşünülebileceğini söyledi.
Sönmez, bu binayı şöyle tanımladı:
“En zirveden aşağıya yanlışsız gidildiğinde birinci sırada TVF’ye devredilen portföy şirketlerinin kıymetini artırmak, ikinci sırada Türkiye’nin stratejik ve vizyoner projelerine bedel katmak ve gerekirse yatırımcı olmak bulunuyor. Burada İstanbul Finans Merkezi (İFM) projesinin ehemmiyeti var. Üçüncüsü Türkiye’nin rekabetçi ve bölgesel/küresel güç olma yolundaki şirketlerini desteklemek. Dördüncüsü piyasa yapıcılığı ve piyasanın derinleşmesine yönelik faaliyette bulunmak. Bunları yapabilmek için bir finansman bacağına muhtaçlık var. Hem borç hem de sermaye tarafında finansmana muhtaçlık var. Bu periyotta bir finansman kullandık. Ayrıyeten çeşitli portföy şirketlerinden de fonun içerisine ek sermaye katkısı gelecek yapıları düzenledik.
Binanın alt kısmında da kurumsal yönetişim dediğimiz prensipleri düzenledik. Şeffaflık ve hesap verilebilirlik üzerine çalışıyoruz. Fon’un kontrolü ve reytingi üzerine şu anda çalışmalar sürüyor. En sonda insan kaynağına ve insan kalitesine yatırım yapıyoruz. Şu anda büyük bir takımımız var. Türkiye’nin gücüne ulaşma gayretimiz devam ediyor.”
STRATEJİK PROJELERDE DÜNYA ÖRNEKLERİ
Zafer Sönmez, İstanbul Finans Merkezi’nin stratejilerinin ikinci basamağında olan Türkiye’nin stratejik ve vizyoner projelerine katkıda bulunma maksadıyla hareket ettikleri bir proje olduğunu söyledi.
Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile Etraf ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un liderliğinde muhakkak vizyonun ortaya konduğuna dikkati çeken Sönmez, “Bu vizyon İFM’nin kıymetini anlatan, Türkiye ve İstanbul’un bölgede bir finansal önder olabilme kademesine gelmesi konusundaki gayretlerimizi destekleyen bir proje. Bizim buradaki katkımız hem bu projeye yatırımcı olmamız hem de ivme kazandırmamız. Burada amacımız; projeyi 2021 yılının sonları ya da 2022 yılının başlarında bitirebilmek ve projeye işlerlik kazandırabilmek. Bu manada, hem ilgili bakanlıklarımız hem ilgili kurumlarımız olan TOKİ, Emlak GYO, Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve TVF’nin de içine olduğu bir yapıda projenin yürütülmesi konusunda destekçi rolümüz var.” diye konuştu.
Sönmez, TVF’nin öbür kurumlardan başka özelliğinin ise bu projede yatırımcı olarak yer alması olduğunun altını çizdi.
Dünyadaki örneklerine bakıldığında misal varlık fonlarının stratejik gayrimenkul projelerine yatırım yaptığını vurgulayan Sönmez, Malezya’nın varlık fonu Khazanah’ın ülkenin güneyindeki 30 milyar dolarlık “İskender Malezya” projesine yatırım yaptığını anlattı.
Dubai’de ICD’nin Burj Khalifa, Dubai Mall ve Dubai World Trade Centre projelerine yatırım yaptığını belirten Sönmez, Suudi Arabistan’ın varlık fonu PIF’in NEOM formunda bir oluşuma dayanak olduğunu tabir etti.
Rusya’nın varlık fonu olan RDIF’in ve Kazakistan’ın Samruk-Kazyna fonunun ülkelerindeki stratejik ve vizyoner projelerine yatırım yaptığına işaret eden Sönmez, ” İstanbul Finans Merkezi büyük heyecan duyduğumuz, ana stratejimiz olan bedel yaratma üzerine bir vizyon koyan bir proje olduğu için, devletimizin vizyonuna kıymet katan ve projeyi hızlandıran bir efor içerisindeyiz. Öncelikle bizim yatırımcı olacağımız bir yapı olacak. Nakdi bir katkımız olacak ve sermayedar olacağız. Kendi likiditemiz var. Sonrasında buradaki kıymeti artırınca yurt dışından ya da ayrıca yatırımcıları da burada görebiliriz.” değerlendirmesinde bulundu.
“PROJEYİ NİHAYETLENDİRME VE BÜYÜTME STRATEJİSİ İÇERİSİNDEYİZ”
Sönmez, “Bununla ilgili rastgele bir şirket mi kurulacak?” sorusu üzerine “Türkiye Varlık Fonu altında bir oluşum olacak.” karşılığını verdi. Fon’un ana gayesinin, Türkiye’nin vakit içerisinde biriktiği pahalarla ve yeni projelerle de bedel oluşumu yaratmak olduğunu belirten Sönmez, bunun da stratejik bakış açısıyla kazanıldığına işaret etti.
Sönmez, dünyada İstanbul’dan iki saat uçuş arasında değerli bir finansal merkez olmadığına dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“En yakında Dubai’de ve Londra’da var. Bizim kültürümüz ve geçmişimize de baktığımızda 16. yüzyılda bankacılık kesimi Osmanlı’da varmış. Bunun üzerine geçmişimizden de gelen oluşumu geleceğe aktaracak bir formda burada bir cazibe merkezi yaratılması üzerine bir proje bu. Devletin çok kıymetli stratejik bir projesi. Türkiye Varlık Fonu da öteki kurumlarımızla birlikte bir grup olarak bu projeyi nihayetlendirme ve büyütme stratejisi içerisinde. Bizim öteki kurumlardan farklı olarak buradaki rolümüz, yatırımcı olarak yer almak ve burada bir paha oluşumu yaratmak. Asıl maksat bu. Bizim için çok çok kıymetli bir proje. Buna başka varlık fonlarının yaptığı halde paha yaratarak, Türkiye için bir vizyon oluşturarak katkıda bulunmak istiyoruz.”
“PROJENİN YALNIZCA EMLAK DEĞİL, MEVZUAT VE EKOSİSTEM BOYUTU DA HAREKETLENECEK”
TVF Genel Müdürü Sönmez, Türkiye’de finans bölümünde bankaların çok dominant bir yapısı olduğuna dikkati çekti.
Bunu bankalar için bir tenkit olarak söylemediğini fakat bankacılık dışı finansal kurumların küçüklüğünü gösteren bir yapı olması nedeniyle söylediğini söz eden Sönmez, “İFM, temelinde bu manada bu oluşuma harikulade bir katkıda bulunacak. Yalnızca finans şirketleri değil, büsbütün yurt dışına dönük iş yapan şirketlerimizin de burada yer almasını istiyoruz.” dedi.
Sönmez, bugün Türkiye’de İslami finansmanın yükünün yüzde 5’ler düzeyinde olduğunu aktararak, bu oranın yüzde 20-25’ler düzeyine gelebileceğini, misal bir muvaffakiyet örneğinin Malezya’da bulunduğunu söyledi.
Teknoloji yatırımları, start-up ve finteklerin işin öbür boyutu olduğunu, bu alanlarda süratli ilerleme kaydedilebileceğini anlatan Sönmez, şunları kaydetti:
“İstanbul Finans Merkezi’nde süratli kurulup, süratli ilerlenebildiği ve bir biçimde büyütülebildiği bir ekosistem yaratılması gerek. Burada üç boyut var. Birincisi inşaat. Biz bu işi emlak projesi olarak görmüyoruz. Türkiye için stratejik bir proje. Emlak yanı var lakin asıl olan bir finansal ekosistemin nasıl kurulabileceği. Bunun için projenin birinci katmanı inşaat, ikinci katmanı mevzuat ve regülasyon, üçüncü katmanı da ekosistemin yaratılması. Bu ekosistemin yaratılması temelinde devlet aklı ile oluşuyor. Onun için işin içinde yalnızca biz yokuz. Daha evvel de bahsettiğim başka kurumların bir ortada hareket ettiği ve nihayetlendirmek üzere yola çıktığı bir proje. Biz bu işten çok keyif alıyoruz ve heyecanlıyız. Bunun için de kolları sıvamış bulunuyoruz. Süratli bir halde bu projede hareket ve rahmeti göreceğimize inanıyorum.”
Sönmez, İFM projesini nihayetlendirmek üzere devletin öbür kurumlarıyla bir arada el ele ilerlediklerini söz etti.
Türkiye için kıymetli olan bu projeye, yalnızca emlak tarafında değil, mevzuat ve regülasyonların oluşturulması ve ekosistemin kurulması manasında da hareket kazandırmak istediklerini vurgulayan Sönmez, “İstanbul’un jeopolitik ve finansal değerini tekrardan küresel arenada göstermemiz gerek.” diyerek kelamlarını tamamladı.