İngiliz Parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarası, hükümetin Avrupa Birliği (AB) ile bir Brexit muahedesine varamaması durumunda, Brexit tarihini ertelemesini mecburî kılan yasa tasarısını onayladı.
Avam Kamarasında bu akşam yapılan oylamada anlaşmasız Brexit’i engellemek için muhalefetin gündeme taşıdığı yasa tasarısı 299’a karşı 327 oyla kabul edildi. Kararın akabinde İngiltere Başbakanı Johnson ’15 Ekim’de erken seçim’ istedi. İngiliz parlamentosu, hükümetin erken seçim teklifini kabul etmedi
3 AYLIK ERTELEME
Tasarıya nazaran İngiliz hükümeti 19 Ekim’e kadar AB ile Brexit muahedesi sağlayamazsa yahut anlaşmasız ayrılık için parlamentonun onayını alamazsa, AB’den Brexit için 3 aylık erteleme talep etmek zorunda olacak.
Tasarı, AB’nin farklı tarih teklif etmesi durumunda da bunu kabul yahut ret yetkisinin İngiliz hükümetinde değil parlamentoda olmasını öngörüyor.
Tasarıda son anda yapılan değişikliğe nazaran, Theresa May’in AB ile vardığı Brexit mutabakatının güncellenmiş halinin de parlamento tarafından oylanması gerekecek.
Muhalefet partileri anlaşmasız Brexit’i önlemeye dönük tasarıyı bugün parlamentoya sunmuştu.
Tasarı, Avam Kamarasındaki bütün kademeleri tamamlayıp kabul edilerek parlamentonun üst kanadı Lordlar Kamarasına sevk edildi.
Lordlar Kamarasının da tasarıyı yarın süratle gündemine alıp onaylamasının akabinde, tasarının cuma günü yasalaşması bekleniyor.
ERKEN SEÇİM OYLAMASI
Parlamento bu akşam hükümetin verdiği erken seçim teklifini de görüşüp oylayacak. Fakat erken seçim kararı parlamentonun 3’te 2’lik çoğunluğunun onayıyla alınabiliyor. Ana muhalefetteki Personel Partisi ise anlaşmasız Brexit’i önleyen tasarı yasalaşmadan evvel erken seçime dayanak vermeyeceğini ilan etti.
Başbakan Johnson erken seçim tarihi olarak 15 Ekim’i önermişti.
Johnson, 31 Ekim’de mutabakat olsun yahut olmasın İngiltere’yi AB’den ayırmaktaki kararlılığını sık sık yineliyor.
KABUL EDİLMEDİ
İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın 15 Ekim’de erken genel seçime gidilmesini öngören teklifi parlamentoda kabul edilmedi.
Parlamentonun alt kanadı Avam Kamarasında yapılan oylamada Johnson’ın ülkeyi 15 Ekim’de erken seçime götürmeyi öngören teklifi 65 “hayır” oyuna karşı 298 “evet” oyu aldı lakin 650 üyeli parlamentodan geçmesi için gereken 3’te 2’lik çoğunluğa erişemedi.
Muhalefet partileri erken seçime dayanağı, anlaşmasız Brexit’i önleyecek tasarının yasalaşması şartına bağlamıştı.
ANLAŞMASIZ BREXİT TELAŞI
Muhalefet, Johnson’ın erken seçim sürecinde fiili durum yaratarak ülkeyi AB’den anlaşmasız ayırmasından kaygı ediyor. Muhalefet kulislerinde mümkün erken seçim tarihi olarak kasım ayı zikrediliyordu.
AB HAZIR
Londra’da 31 Ekim’de gerçekleşecek Brexit’e ait siyasi kriz derinleşirken, AB Komitesi anlaşmasız ayrılığa dair son hazırlıklarına ait raporunu yayımladı.
Komisyonun raporunda, İrlanda – Kuzey İrlanda sonu hakkındaki ihtiyat hususunun, “Hayırlı Cuma Anlaşmasını” koruyan, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükleri garanti altına alan ve Avrupa ortak pazarının bütünlüğünü sürdürebilecek tek tahlil olduğu tabir edildi.
1998 yılında İngiltere ve İrlanda Cumhuriyeti hükümetleri ortasında imzalanan İyi Cuma Mutabakatı, İrlanda adasında 30 yıl süren “düşük yoğunluklu savaşı” sonlandırmıştı.
İhtiyat hususu ise Kuzey İrlanda ile İrlanda Cumhuriyeti ortasında fiziki bir hudut kurulması ve hudut denetimleri yapılmasının önüne geçmeyi hedefliyor.
“ANLAŞMASIZ AYRILMA RİSKİ ARTTI”
Raporda, ayrıyeten, Brexit’in gerçekleşmesine kısa vakit kaldığı belirtilerek, “İngiltere’deki siyasi durum, ülkenin (31 Ekim’de) AB’den anlaşmasız ayrılması riskini arttırdı.” değerlendirmesinde bulunuldu. Kurul, anlaşmasız Brexit’in üye ülkelerde doğuracağı olumsuz ekonomik sonuçlarla uğraş kapsamında, AB’nin doğal afetler için kullandığı fondan hisse aktarılacağını da duyurdu.
Öte yandan, AB Kurulu Başsözcüsü Mina Andreeva, basına yaptığı açıklamada, Londra’daki siyasi kararlarda değişiklikler olabileceğini lakin birliğin durumunun sabit olduğunu vurguladı.
Andreeva, “İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile yapan biçimde çalışmak istiyoruz. Kendisinin bize sunacağı tüm tekliflere Brexit muahedesine uygun olduğu sürece açığız.” dedi.
KEMER SIKMA AÇIKLAMASI
İngiltere Maliye Bakanı Sajid Javid, ülkede kemer sıkma devrinin sonuna gelindiğini belirterek, gelecek periyotta sıhhat, eğitim ve emniyet teşkilatına toplam 13,8 milyar sterlin düzeyinde yatırımın yapılacağını belirtti.
İngiliz parlamentosunda konuşan Maliye Bakanı Javid, “Önümüzdeki yıl hiçbir bakanlıkta (bütçelerinde) kesinti olmayacak. Her bakanlığın günlük harcamaları en azından enflasyonla uyumlu formda artırılacak. Kemer sıkmanın sonu derken kastettiğim bu.” tabirlerini kullandı.
Javid, 2020-2021 yıllarını kapsayan periyotta ülkede sıhhat, eğitim ve emniyet teşkilatına yönelik harcamalar için ek 13,8 milyar sterlinlik hisse ayırılacağını söyledi.
Savunma Bakanlığı’nın bütçesinin de 2,2 milyar sterlin artırılacağını belirten Javid, toplamda bütçe düzenlemeleri kapsamında kamu harcamaların artışın son 15 yılın en yüksek düzeyi olduğunu kaydetti.
ANLAMSIZ VE PALAVRA
Muhalefetteki Personel Partili Gölge Maliye Bakanı John McDonell ise bütçe düzenlemeleri kapsamında verilen kamu harcaması kelamlarını anlamsız ve palavra olarak niteledi.
McDonell, “Britanya halkının aklıyla alay etmeyin. Hükümet kemer sıkma periyodunu bitiriyormuş üzere yapıyor lakin hiç o denli bir niyetleri yok.” tabirlerini kullandı.
Merkezi Londra’da bulunan niyet ve araştırma kuruluşu Mali Çalışmalar Enstitüsü Yöneticisi Paul Johnson ise İngiliz ekonomisindeki zayıflık göz önüne alındığında, kemer sıkmanın sonlandırılmasın güç olduğunu söyledi.
Johnson, “Ekonomik belirsizliklerin çok yüksek olduğu bir zamandayız. İktisadın önemli halde kötüleştiği bir periyotta, ki anlaşmasız ayrılırsak daha da berbatlaşabilir, kemer sıkmanın sonlandığını söylemek büyük bir risk.” sözlerini kullandı.
RESESYON KAYGILARI ARTTI
İngiltere’de hizmet kesiminin ağustos ayında cılız büyüme göstermesi de ülkede resesyon tasalarını artırdı.
IHS Markit/CIPS bilgilerine nazaran İngiltere’de hizmet bölümü satın alım yöneticileri endeksi (PMI) ağustos ayında 50,6 düzeyine geriledi.
Bir evvelki ayda ülkede hizmet bölümü PMI verisi 51,4 olarak gerçekleşmişti.
PMI bilgilerinde 50 ve üzeri sektörel büyüme, bu düzeyin altı sektörel daralma olarak yorumlanıyor.
Veriye ait değerlendirmede bulunan IHS Markit Başekonomisti Chris Williamson, “Hizmet bölümündeki aktivite, Brexit sürecine ait kaygılardaki artış nedeniyle işletmelerin ve tüketicilerin harcamalarını ağustos ayında azaltmaları sonucunda neredeyse durakladı. Bu yıl, şu ana kadar İngiltere’de hizmet kesimi 2008 yılından bu yana en berbat performansını sergilemiş durumda. Ulaşımda, finansal hizmetlerde, otellerde, restoranlarda, işletmelerde telaş verici zayıflıklar görüyoruz.” yorumunu yaptı.
Williamson, “Anlamlı bir büyümenin olmadığı bu ortamda İngiltere’nin resesyona girme ihtimali artmış durumda.” dedi.
Ağustos ayında imalat ve inşaat bölümlerinde daralma yaşanmasının akabinde, iktisadın yaklaşık yüzde 80’ini temsil eden hizmet bölümünde son derece zayıf gelen büyümenin sonucunda, ülkenin bir resesyona girebileceği konusundaki tasalar arttı.
İngiliz iktisadı bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 0,5 büyümenin akabinde, ikinci çeyrekte yüzde 0,2 düzeyinde daralmıştı.
MERKEZ’DEN SON TAHMİN
İngiltere Merkez Bankası (BoE) Lideri Mark Carney, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden (AB) anlaşmasız halde ayrılmasının, ülke iktisadına muhtemel olumsuz tesirlerinin, iddia edilenden daha hafif olabileceğini söyledi.
İngiliz Parlamentosunda konuşan BoE Lideri Carney, İngiltere’nin AB’den anlaşmasız ayrılmasının iktisat üzerindeki muhtemel olumsuz tesirlerine ait daha evvel kasım ayında bankanın yaptığı kestirimlerin, şu an için görece daha hafif olduğunu, bunda anlaşmasız çıkışa yönelik hazırlıkların tesirli olduğunu belirtti.
Carney, İngiltere’nin AB’den anlaşmasız ayrılmasının ülke iktisadının yüzde 8 yerine yüzde 5,5 daralmasına neden olabileceğini belirterek, anlaşmasız çıkışa yönelik hazırlıkların artırılmasının muhtemel ekonomik ziyanı azaltabileceğini kaydetti.
Kasımdan bu yana İngiltere’nin gümrüklerinde hazırlık yaptığını aktaran Carney, finansal şirketlerin erişimi için süreksiz mutabakatların yapıldığını söyledi.
İngiltere Merkez Bankası Lideri Carney, İngiltere’nin AB’den anlaşmasız biçimde çıkmasının işsizliği yüzden 8 yerine yüzde 7’ye, enflasyonun ise yüzde 6,25 yerine yüzde 5,25’e yükseltmesinin varsayım edildiğini kaydetti.
Carney ayrıyeten, daha evvel anlaşmasız çıkış halinde İngiliz sterlinindeki paha kaybı ve ek gümrük vergileri nedeniyle besin fiyatlarında yüzde 10 artış görülebileceğinin kestirim edildiğini, bunun son güncelleme ile yüzde 5-6 düzeylerine çekildiğini söyledi.
STERLİN TOPARLANDI
İngiltere’de muhalefetteki milletvekillerinin ülkenin AB’den anlaşmasız halde ayrılmasını engellemeye yönelik teşebbüslerinin akabinde, İngiliz sterlini akşam saatlerinde ABD doları karşısında yüzde 1,1 kıymet kazanarak 1,22’ye yükseldi.
İngiliz sterlini dün gün içerisinde ABD doları karşısında 1,20 düzeyinin altına gerileyerek, son 34 yılın en düşük düzeyini görmüştü.
İNGİLTERE’DE SİYASİ BELİRSİZLİK
Başbakan Johnson, geçen hafta parlamentoyu 9 Eylül-14 Ekim tarihlerinde tatil etme kararı almıştı.
Johnson bu adımıyla milletvekillerine anlaşmasız Brexit’i önleyecek yasa çıkarmak için kâfi vakti bırakmamayı hedefliyordu.
Parlamentoyu tatil kararı muhalefet partileri tarafından “darbe” diye nitelendirilirken, hafta sonunda İngiltere’de 30’dan fazla kentte protesto şovları düzenlenmişti. Lakin Avam Kamarasında, parlamento gündemini belirleme yetkisini hükümetten alıp milletvekillerine veren teklif, dün akşam 301’e karşı 328 oyla kabul edilmişti.
Johnson, dün parlamentoda yapılan kritik oylamada muhalefet partileriyle hareket eden 21 milletvekilini Muhafazakar Partinin parlamento kümesinden ihraç etmişti. Muhalefet partileri bugün parlamentonun alt kanadı Avam Kamarasından ülkenin AB’den anlaşmasız ayrılmasını önleyecek bir yasa tasarısını geçirmeye çalışacak.
Çıkarılacak yasanın, İngiltere ile AB ortasında bir Brexit mutabakatına varılamaması halinde hükümeti AB’den yeni bir erteleme istemeye mecbur bırakacak biçimde formüle edilmesi bekleniyor.
Başbakan Johnson, dünkü oylamanın akabinde yaptığı konuşmada, parlamentonun anlaşmasız Brexit’i önleyecek bir yasa çıkarması halinde ülkeyi erken seçime götürmek için bir teklifi parlamentoya sunacağını açıklamıştı.
BREXİT SÜRECİ
Başbakan Johnson, 31 Ekim’de muahede olsun yahut olmasın İngiltere’yi AB’den ayırmaktaki kararlılığını sık sık yineliyor. Eski Başbakan Theresa May’in AB ile vardığı Brexit mutabakatı parlamentoda 3 defa reddedilmişti. Johnson, May’in istifa kararı almasının akabinde Muhafazakar Partinin yaklaşık 150 bin üyesinin oylarıyla başbakanlık misyonuna seçilmişti. İngiliz parlamentosu, 29 Mart’ta gerçekleşmesi gereken anlaşmasız Brexit’i yasa çıkartarak engellemiş, hükümet AB’nin de onayıyla Brexit’i 31 Ekim’e ertelemişti.
İngiltere, 2016’daki referandumda yüzde 48’e karşı yüzde 52 oyla AB’den ayrılma kararı almıştı.
AVRUPA BORSALARI’NDA SON DURUM
Avrupa borsaları günü yükselişle tamamladı.
Avrupa’da şirketlerin payları Hong Kong idaresinin tartışmalı yasa tasarısını “resmen” geri çekeceğine yönelik haberlerin ve “anlaşmasız Brexit” riskinin azalmasının tesiriyle paha kazandı.
Kapanışta gösterge endeksi Stoxx Europe 600 yüzde 0,89 yükselerek 383,18 puandan kapandı.
Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,21 artarak 5.532,07 puana, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,58 kıymet kazanarak 21.737,80 puana yükseldi.
Almanya’da DAX 30 endeksi günü yüzde 0,96 yükselişle 12.025,04 düzeyinden, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,59 artışla 7.311,26 düzeyinden kapandı.
Avro/dolar paritesi ise (TSİ) 19.18 prestijiyle yüzde 0,50’lik yükselişle 1,1028 düzeylerinde süreç gördü.