Boğaziçi Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi İİBF İşletme Bölümü nde yüksek lisans tezi olarak hazırlanan escort araştırma yaşlı nüfusun toplumsal medya kullanım motivasyonlarını ve toplumsal medyanın yaşlıların günlük hayatını nasıl etkilediğini bahis alıyor Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü nden 2016 da mezun olan ve tıpkı kısımda Yüksek Lisans derecesini 2019 da alan Eda Sena Şenceylan ın BÜ 16 yürüttüğü araştırma İİBF Dekanı Prof Dr Ayşegül Toker in danışmanlığında sonuçlarını verdi
Türkiye İstatistik Kurumu nun İstatistiklerle Yaşlılar çalışmasına nazaran Türkiye de yaşlı nüfusun internet kullanımı 3 4 kat arttı Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına nazaran internet kullanan 65 74 yaş kümesindeki yaşlı bireylerin oranı 2018 yılı itibariyle yüzde 17 ye yükseldi İnternet kullanan yaşlı bireyler ortasında erkeklerin bayanlardan daha fazla internet kullandığı görüldü TÜİK in nüfus projeksiyonlarına nazaran yaşlı nüfus oranının 2023 yılında yüzde 10 2 2030 yılında yüzde 12 9 2040 yılında yüzde 16 3 2060 yılında yüzde 22 6 ve 2080 yılında yüzde 25 6 olacağı iddia ediliyor Birleşmiş Milletler raporları ise 60 yaş üstü küresel nüfusun 2017 de 962 milyon olduğunu bu sayının 2050 de 2 1 milyarı bulacağını öngörüyor
Prof Dr Ayşegül Toker ve Eda Sena Şenceylan bu datalardan hareketle Türkiye de yaşlı nüfusun toplumsal medya ile etkileşimini ve toplumsal medya kullanım motivasyonlarını mercek altına aldı Şimdiye dek literatürdeki pek çok araştırmanın gençlerin toplumsal medya kullanımı üzerine ağırlaştığına dikkat çeken araştırmacılar toplumsal medya bağlamında yaşlı kümeleri ile yapılan araştırmaların genç kümelere kıyasla daha kıyıda köşede kaldığına dikkat çektiler
Gençlerin dijital dünyanın yerlileri olarak kabul edilmiş olmasına karşın artık günümüzde bu tablonun değişmeye başladığını belirten araştırmacılar yaşlıların giderek toplumsal teknolojilere daha tesirli biçimde entegre olduklarını ve daha fazla ve çeşitli toplumsal medya işlevi kullanarak kendilerini geliştirebildiklerini vurguladılar
Bu bakış açısıyla yaşlıların artık toplumsal teknolojilerin yararları konusunda değerli bir farkındalık kazanmaya başladığını belirten Prof Dr Toker ve Şenceylan bu nedenle yaşlıların dijital hayatının ve dijital hayatın onlar ve toplum üzerinde tesirinin tahlil edilmesinin bir gereklilik olarak gündeme geldiğini kaydetti
Bu mevzuyu ele almaya öncelikle kendi yakın etraflarından örneklerden başladıklarını belirten Prof Dr Ayşegül Toker daha evvel yaş almış şahıslarla gibisi bir çalışmanın Türkiye de yapılmamış olduğuna dikkat çekti En süratli büyüyen online kullanıcı kümelerinden biri olan yaş almış bireylerin toplumsal medya ile alakalarının ve toplumsal medyanın hayatlarındaki tesirinin tahlil edilmesinin günümüzde bir muhtaçlık olarak öne çıktığını belirten Toker yaşlı bireyler için toplumsal medyanın manasının hayatı yakalamak hayatın dışında kalmamak üzere motivasyonlar olduğunu kaydetti
Sosyal medya kullanımı atıl olma hissini engelliyor
Araştırmada İstanbul yüklü olmak üzere Ankara İzmir üzere kentlerden emekli yüklü üniversite mezunu toplumsal medya kullanan 65 yaş üstü 201 şahısla yüz yüze ve anket yoluyla görüşüldü Yaşlıların toplumsal medya kullanım nedenleri ortasında bilgi edinme toplumsal etkileşim cümbüş etraf tesiri ve gözetleme motivasyonlarının öne çıktığı saptandı Sonuç olarak ise bu motivasyonlardan güç alarak kişinin hayatında daha merkezi hale gelen toplumsal medya kullanımının yaş almış bireylerde hayatı yakalama içe kapanmayı engelleme hayatın akışını yakalama hayatla barışık hissetme ve sosyal hayattaki çemberin içinde kalma algısını güçlendirdiği gözlendi
Araştırmaya katılanların yüzde 62 6 si bayanlardan yüzde 37 3 ü erkeklerden oluştu İştirakçilerin yüzde 67 si 60 65 yaş yüzde 19 u 65 70 yaş yüzde 18 i 70 75 yaş ve yüzde 11 i de 75 yaş ve üstü bireylerden oluştu Araştırmacılar toplumsal medyanın yaşlı bireylerin hayatında tuttuğu yerin değeri ile toplumsal medya kullanan yaşlı bireylerin kendilerini daha az atıl hissetmeleri ortasında müspet bir alaka olduğuna dikkat çekerek Yaşlı birey toplumsal medyaya hayatının değerli bir modülü olarak yer veriyorsa atıl olma hissinden de o derece uzaklaşıyor sonucuna ulaştıklarını belirttiler
Prof Dr Toker araştırmaya dair şu bilgileri verdi Yaşlı nüfusta teknoloji anksiyetesi yahut bilgisayar kullanma korkusu literatürde üzerine epey çalışılmış bir bahis Ayrıyeten birtakım araştırmalar da gösteriyor ki 65 yaş ve üstü bireyler toplumsal bilişsel duygusal ve profesyonel özelliklerde ortaya çıkan aksaklıklar ile birlikte kendilerini geride kalmış yahut atıl hissedebiliyorlar Bu kapasiteleri kaybettikleri için iktisada de katkıda bulunamıyorlar ve hakikaten atıl kalıyorlar Fakat bu bireyler teknolojiyi kullanmaya başladıktan sonra Bunu ben yapabilirim duygusu ile memnun oluyorlar Bu manada toplumsal medya kullanarak dünyaya dahil olma hissini tekrar yakalıyorlar Hatırlarsak yaşlılar ekseriyetle dünyayı konutlarındaki pencereden bakarak seyreder ve o denli sosyalleşirlerdi bugün artık pencereden değil bilgisayarlarımızın yahut akıllı telefonlarımızın ekranlarından dünyayı izliyor ve sosyalleşiyoruz Bu nedenle biz de bu araştırmada toplumsal medyanın yaşlılar için hayatı yakalamaya olan tesirini görmek istedik