Hürriyet Ankara ofisine konuk olan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, yerli araba, teşvik modelleri, Uzay Ajansı üzere mevzularda kıymetli açıklamalarda bulundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın belediye liderlerini kabulüne ait detayları aktaran Varank, “Başkanlar bize organize sanayi bölgeleriyle olan bahislerini aktardılar. Bir de Kalkınma Ajanslarıyla olan projeler konuşuldu. Lakin ben bilhassa liderlerimize değerli bir mevzuyu aktardım. Kamu alımları yoluyla yerlileştirme kıymetli bir konu. Bir yönetim, ihaleye çıkarken, kendi şartnameleri var ancak bize başvurabiliyorlar. Program kapsamında teknik takviye veriyoruz, diyoruz ki, bu ihalenin şu kısımları Türkiye’de üretilebilir, şurada teknoloji işbirliği yapılabilir. Bunu önerdim. ‘Özellikle raylı sistem ihalelerinde tramvay, metro imalatı yapan firmalar var. Bunlar ortada dururken, gidip yabancı eserleri almayın’ dedik” diye konuştu.
KARAR İCRA KURULU’NDA
Kamu ihalelerinde yerli malı eserlere yüzde 15 fiyat avantajı uygulaması olduğunu kaydeden Varank şunları söyledi: “Ama yönetimler, çok çeşitli sebeplerle bunun gerisinden dolanmanın yollarına bakıyorlar. Bu mevzuatla ilgili çalışmamız da var. Kalkınma planında Sanayi İcra Heyeti diye bir yapının kurulması öngörülüyor. Türkiye’de bilhassa büyük rakamlı kamu alımlarında bu icra şurasının karar verme yetkisi olacak. Mahallî idare olsun, ya da merkezi hükümet olsun çok büyük alımlar yapacaksa bu icra konseyinin karar verme yetkisi olacak.”
PROTOTİP ARALIKTA
Yerli arabaya ait yol haritasının çizildiğini ve yürüyen prototipin imal edildiğini kaydeden Varank, “Türkiye’nin Araba Teşebbüs Kümesi (TOGG), aralıkta yürüyen prototipi Türkiye’ye sunmak istiyor. İmkan olursa Cumhurbaşkanımız da binsin istiyoruz. Bilişim Vadisi’nde Türkiye’nin Araba Teşebbüs Grubu’nun bir Ar-Ge merkezi yatırımı var. Ekimde yerleşmeye başlayacaklar. Kamu olarak takviye veriyoruz fakat bu bir ticari proje, onlar bu işi yürütüyorlar. Cumhurbaşkanımız da bu işin çok uzamasından elbette ki rahatsız. O da bir an evvel tamamlanarak, prototipten sonra bu eserin üretilip satılmasını istiyor. Bunu Türkiye için de, yerli bir arabanın oluşturulması açısından da ‘devrim’ niteliğinde görüyor. SUV ile C segmentinde çıkmayı hedefliyorlar. Satışı artan bir model. 2022’de birinci araç çıktığında Türkiye bölgesinde bu segmentte birinci elektrikli arabası üretmiş olarak ön plana çıkacak” dedi.
Bakan Varank yerli araba prototipinin 1/4 ölçekli birinci modelini Hürriyet Ankara grubuna gösterdi. Şimdi ticari bir sır olarak değerlendirildiği için aracın imgesini paylaşmadıklarını belirten Varank, aracın rengi ve modeli üzerine Hürriyet grubunun görüşlerini aldı.
KRİTİK TEKNOLOJİLERE YENİ TEŞVİK MODELİ
”KALKINMA Planı’nda belirttiğimiz ‘Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi’ başlığıyla yeni bir teşvik sistemini modelledik” diyen Varank, “Usul ve temellerini da birkaç hafta içinde yayınladığımızda artık programı devreye alacağız. Maksadımız, ülkenin muhtaçlığı olan kesimlerde ithalatı yüksek olan orta mallarında üretimini Türkiye’de yapıp eserlerin Türkiye’nin muhtaçlığını karşılamasını istiyoruz ve ihracatını yapmak istiyoruz. Pilot bölümümüz makine ve sonra kimya, elektronik, bilgisayar üzere öbür alanlarda da bunu gelişleteceğiz. Alıcıyı da şin içine katmak istiyoruz. Tedarikçi muhtaçlığı olan firmalarımız var. Bu firmalar, ‘ben şu esere gereksinim duyuyorum, şu kadar ithalat yapıyorum ya da şu eser Türkiye’de üretilebilecekken üretilmiyor’ dediğinde biz o alıcı firmalarla da üreticisini bulup tahminen alıcıyı da bir manada değişik teşvik modelleriyle destekleyecek biçimde bir program oluşturmak istiyoruz. Hem alıcıyı hem satıcıyı düşündüğümüz, uçtan uca dediğimiz eserin Ar-Ge’sinden yatırım teşvikine kadar tahminen ihracatına kadar, tüm süreçlerini değerlendireceğimiz bir model. Ekim ayında bu işe başlamış olacağız” diye konuştu.
RUSYA’DAN TÜRK KOZMONOT TEKLİFİ
RUSYA’nın uzaya Türk kozmonot göndermek için hoş bir teklifi olduğunu belirten Varan şöyle devam etti: “Uzaya beşerli erişimi, Türkiye açısından kıymetli bir atılım olarak görüyorsak, bu hususta gerekli adımları atacağız. Şu anda Uzay Ajansı liderimiz ön görüşmelere başladı. Genel fotoğrafı çektikten sonra kararımızı vereceğiz. 26 Eylül’de Türkiye’de BM Uzay Hukuku ve Siyasetler Konferansı düzenlenecek. Uzay, çok yeni bir alan. Bu alanda bir hukukun oluşturulması, siyasetlerin oluşturulması, her ülkenin uzayda hakkını alabilmesi, dışlanmaması kıymetli bir bahis. Türkiye, kendi uydusu olan bir ülke. Sizin yörünge haklarınız var, bunu takip etmezseniz kim hakkınızı koruyacak.“
CAATSA YAPTIRIMI OLSA BİLE FİRMALARI ETKİLEMEZ
ABD’nin CAATSA yaptırımlarına ait de açıklamalar yapan Varank şöyle konuştu: “Ortada daha alınmış bir yaptırım kararı yok. ABD’ye üretim yapan savunma sanayi firmaları da dahil havacılık uzay teknolojisi alanında üretim yapan firmalarımız üretimlerine devam ediyor. Firmalarla irtibat halindeyiz, kim neyi üretiyor, ne kadar ihracat yapıyor bakıyoruz. Yaptırım durumunda alternatifler üzerinde görüşmelerini yapıyoruz. F-35 programının tek tedarikçisi olan firmalarımız var. Bizim bu program için ürettiğimiz birtakım eserler var. SOM-J, bunlardan bir tanesiydi. F-16’dan atış testlerini bu yılın sonuna kadar yapmayı planlıyoruz ve bu eser oraya satılmasa da ülkemizde kullanılabilecek, MMU projemize entegre edilebilecek bir eser. Onları başka projelerimize entegre edip, firmalarımızdan faydalanabiliriz.”
BİLİM İNSANLARI TEKNOFEST’TE BULUŞACAK
VARANK, Teknofest’te 20-21 Eylül’de Türk Bilim İnsanları Kurultayı’nın düzenlendiğini belirterek, “Yurtdışında yaşayan Türk bilim insanlarıyla Türkiye’deki bilim insanlarını buluşturacağız. Daha evvel üç kere yapılmış, uzun yıllar sonra tekrar düzenliyoruz. Karşılıklı proje geliştirme bahisleri pahalandırılacak. ‘Küresel eğilimlere nazaran yükselen teknolojiler’ ile ‘Bilim teknoloji ve yenilik ekosisteminin etkinleştirilmesi’ olmak üzere iki ana başlıkta düzenlenecek. Yurt dışından 169, yurt içinden de 115 kişi davet edildi. Teknofeste bizim maksadımız 7’den 77’ye uzay teknoloji ve havacılık alanında insanlardaki merakı artırmak. Bunu bilhassa çocuklarda ve gençlerde yapmak istiyoruz” diye konuştu.